Kanunda aranılan bu şart nedeniyle 05510 kanun numaralı tahakkuklar MUHSGK uygulamasına yüklendiğinde işverenin Türkiye genelinde tescil edilmiş tüm işyerlerinden kaynaklanan ödeme vadesi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası borçlarının bulunup bulunmadığı sistem üzerinden sorgulanmaktadır.
Alt işverenleri bulunan asıl işverenler yönünden yapılan sorgulama ise hem kendi adlarına tescil edilmiş Türkiye geneli ödeme vadesi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası borçlarının, hem de kendilerinden iş alan alt işverenlerinin üç haneli alt işveren dosyasından kaynaklanan sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası borcunun bulunup bulunmadığına yönelik yapılmakta idi.
Ancak, Danıştay'ın 11/6/2024 tarihli ve 2024/2504 sayılı kararı ile “Dava konusu Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranının işveren hissesinden beş puanlık indirim konulu 13.11.2008 tarihli ve 2008/93 sayılı Genelgenin “Alt İşvereni Bulunan İşyerleri ve Alt İşverenlerle İlgili İşlemler” başlıklı 9. Maddesinin idari para cezaları ve fer’ileri yönünden iptaline” hükmedilmiştir.
DANIŞTAYIN İPTAL KARARI SONRASI UYGULAMA NASIL OLACAK?
Danıştay'ın iptal kararı sonrası asıl işverenlerin beş puanlık prim indiriminden yararlanmaları noktasında yapılacak borç sorgulamasının detayları Sosyal Güvenlik Kurumunca yeniden belirlenerek 2024/11 sayılı Genelgede açıklanmıştır. Genelgede yapılan açıklamalar sonrasında;
- Asıl işverenlerin muhtasar ve prim hizmet beyannamesini 05510 sayılı kanun numarasını seçerek gönderilebilmeleri için hem kendilerine ait Türkiye genelinde tescil edilmiş işyerlerinden kaynaklanan ödeme vadesi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası borçlarının, hem de alt işverenlerinin üç haneli alt işveren dosyasından kaynaklanan sigorta primi ve işsizlik sigortası primi borçlarının bulunup bulunmadığı sorgulanacaktır. Dolayısıyla alt işverenlerin ödeme vadesi geçmiş idari para cezası borçları, asıl işverenin 05510 kanun numarasını seçmesine engel teşkil etmeyecektir.
- Alt işverenlerin muhtasar ve prim hizmet beyannamesini 05510 sayılı Kanun numarası seçerek gönderilebilmeleri için önceden olduğu gibi kendilerine ait Türkiye genelinde tescil edilmiş işyerlerinden ve alt işverenliklerinden kaynaklanan ödeme vadesi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası borçlarının bulunup bulunmadığı sorgulanacaktır. Haliyle alt işverenin ödeme vadesi geçmiş idari para cezası borcunun bulunması halinde her ne kadar asıl işveren 05510 kanun numarasını seçebilecek olsa da alt işveren seçemeyecektir.
DİĞER PRİM TEŞVİKLERİNDE UYGULAMA DEĞİŞMEDİ!
Danıştay'ın iptal kararı beş puanlık prim indiriminin usul ve esaslarının belirlendiği 2008/93 sayılı Genelgeye yönelik olduğundan, Sosyal Güvenlik Kurumunca çıkartılan 2024/11 sayılı Genelgede yalnızca 2008/93 sayılı genelgenin ilgili bölümü yeniden düzenlenmiş, diğer prim teşvikleriyle ilgili herhangi bir değişikliğe gidilmemiştir.
Bu bakımdan alt işverenlerin ödeme vadesi geçmiş idari para cezası borçları, yalnızca asıl işverenlerce 05510 sayılı Kanun numarasından yapılacak bildirimler için dikkate alınmayacaktır. Başka bir anlatımla alt işverenlerin ödeme vadesi geçmiş idari para cezası borçlarının bulunduğu durumlarda, MUHSGK uygulamasında asıl işveren her ne kadar 05510 sayılı kanun numarasını seçebilecek olsa da ödeme vadesi geçmiş borcun bulunmama şartının aranıldığı diğer teşvik kanunlarını (örneğin 06111, 16322/26322, 05746 kanun numarasını) seçemeyecektir.
ALT İŞVERENLERİN İDARİ PARA CEZASI BORÇLARINDAN ASIL İŞVERENİN MÜŞTEREK VE MÜTESELSİL SORUMLULUĞU DEVAM EDİYOR!
Sosyal Güvenlik Kurumunca yayımlanan;
- 2020/8 sayılı Genelgede alt işverenlerin işlemiş olduğu fiillerden dolayı uygulanacak idari para cezalarının alt işverene tebliğ edilip alt işverenden tahsil edileceği, alt işverenden tahsil edilemediği durumlarda ise müşterek ve müteselsil sorumluluk ilkesi uyarınca idari para cezasının asıl işverenden takip ve tahsil edileceği,
- 2024/12 sayılı Genelgede ise alt işverenlerin ödeme vadesi geçmiş borçları nedeniyle 6183 sayılı Kanunun 55. maddesine göre düzenlenecek ödeme emirlerinin asıl işverene ve alt işverene aynı anda gönderilerek icra takibine geçileceği
Açıklanmıştır.
Sonuçta Danıştay'ın iptal kararına istinaden SGK’nın 2024/11 sayılı Genelgede belirlemiş olduğu yeni kurallar, yalnızca asıl işverenlerin beş puanlık prim indiriminden yararlanmaları sırasında alt işverenlerin idari para cezası borçlarının sorgulama dışında bırakılmasına yönelik olarak yapılmıştır.
Haliyle önceden olduğu gibi alt işverenlerinin ödeme vadesi geçmiş idari para cezası borçlarının asıl işverenlerden tahsiline devam edileceği gibi asıl işverenlerce talep edilecek kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu dışındaki borcu yoktur yazılarının düzenlenmesi sırasında alt işverenlerin idari para cezası borçları da sorgulanacaktır. Bu bakımdan asıl işverenlerin, alt işverenlerinin SGK’ya vadesi geçmiş sigorta primi ve işsizlik sigortası borçlarının yanı sıra idari para cezası borçlarının olup olmadığını kontrol etmeleri, varsa hak edişlerinden keserek Kuruma yatırmaları ihmal edilmemelidir.
Karar | Eyüp Sabri DEMİRCİ
