Bugünlerde artan bireysel kredi kullanımı nedeniyle bankaya verilen bordro konusu önem kazanmaya başladı. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sigortasız çalışma ve eksik bildirim konusunda denetim faaliyetleri yürütmekle yükümlü. SGK bu çerçevede kendi kurumsal kapasitesi ile gerekli çalışmaları yürütürken kamu kurumları ve bankalarla da işbirliği yapıyor. Bankalar bu kapsamda bazı bilgileri SGK'ya aktarmak zorunda. İşte bu yükümlülük çerçevesinde SGK çoğu kez kredi kullanan ya da kredi kartı talep eden kişilerin sigortasız çalıştırıldığını, ücretlerinin ya da çalıştırıldıkları günlerin eksik bildirildiğini tespit ediyor. Tespit sonrası SGK işverene hem idari para cezası uyguluyor hem de eksik primleri tahsil ediyor.
EKSİK BİLDİRİME DİKKAT!
Bir kişinin sigortasız çalıştırılması yalnızca kendisini değil, ailesini de ilgilendiren çok önemli bir sorun. Sigortasız çalışan kişi sosyal korumanın dışında kalıyor. Emekli olamadığı gibi bakmakla yükümlü olduğu kişiler de sağlık hizmetlerinden yararlanamıyor. Ayrıca ölümü halinde geride kalanlara ölüm aylığı bağlanamıyor. SGK sigortasızlık kadar eksik bildirim konusunda da kapsamlı denetimler yürütüyor. Bir kişinin ücretinin SGK'ya eksik bildirilmesi, emekli aylığının, ölümü halinde geride kalanlara bağlanacak ölüm aylığının miktarının düşük olmasına neden oluyor. Ayrıca raporlu olunan günlerde alınan rapor parası bile eksik bildirim nedeniyle düşük hesaplanıyor. Bütün bunların yanında SGK'nın prim gelirlerinde de eksik bildirim nedeniyle kayıp söz konusu oluyor. Bu nedenle SGK'ya çalışanların ücretinin eksik bildirilmesi yalnızca kendileri için değil bütün toplum için çok önemli bir sorun ve pek çok açıdan olumsuz sonuçlar doğuruyor.
'YOL PARASI' YANSITILMIYOR
Bankaya sunulan bordrolar üzerinden yapılan kapsamlı denetimler ile işçiye ödenen ancak sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyen tutarların da tespit edilmesi mümkün. Örneğin pek çok işveren 'yol parası' adı altında işçilere ödeme yapıyor ancak bu tutarlar sigorta primine esas kazanca dahil etmiyor. Bu gibi ödemelerin nakit olarak yapılması halinde sigorta primine esas kazanca dahil edilmesi gerekiyor. Sigorta primine esas kazanca dahil edilmesi gerekirken edilmeyen ödemeler, işçinin emekli aylığının düşük hesaplanmasına neden oluyor. Diğer yandan işçiye verilen bordroda ücret 30 gün üzerinden hesaplanmış olmakla birlikte, SGK'ya ilgili ayda 29 ya da 28 gün bildirilmiş ise bu durumda da sigortalı adına eksik gün bildirimi yapılmış oluyor.
KREDİ LİMİTİNDE 'HİLELİ' ARTIŞ
Özellikle işçi ücretlerini bankadan ödemek zorunda olmayan 5 kişiden az işçi çalıştıran işverenlerin, işçileri daha yüksek tutarda kredi kullanabilsin diye gerçek ücretlerinden daha yüksek tutarda bordrolar düzenlemesi söz konusu oluyor. Bankaya ücretinin 20 bin TL olduğunu söyleyen işçiye 60 bin TL ihtiyaç kredisi çıkarken, 30 bin TL olduğunu söyleyen işçiye 90 bin TL ihtiyaç kredisi çıkabiliyor. Bu nedenle işçiye sahte bordro düzenleyen işveren, bu bordro SGK ile paylaşıldığında tespit edildiğinde eksik bildirim yaptırımlarına katlanmak zorunda. Bu nedenle işçi ve işverenlerin kredi kullanım miktarını ya da kredi kartı limitini artırmak için bordro hilesine başvurmaması gerekiyor.
