Hazine ve Maliye Bakanlığı kendi internet sitesinde 2023 yılı Ocak-Aralık ayı yani 2023 yılının bütçe gerçekleşmelerini 15 Ocak günü yayımladı.
Bütçe, 2023 yılı bütçe kanununda hedeflenen 660 milyar TL'lik bütçe açığının iki katından fazla açık verdi. Bütçe açığı 1 trilyon 375 milyar TL olarak gerçekleşti. Geçen yıla göre ise bütçe açığı yüzde 864 arttı.
Aşağıda detaylı şekilde göreceğiniz üzere vergi gelirlerinin yüzde 53'ü KDV ve ÖTV'nin toplam tahsilatından oluşmaktadır.
Ek motorlu taşıtlar vergisinden tahsil edilen toplam tutar 30 milyar 74 milyon TL oldu. Hedeflenen tahsilatı yaklaşık 32 milyar TL olan Ek MTV'den 2 milyar TL tahsil edilememiş.
Ayrıca beyana dayalı kurumlar vergisi tahsilatı geçen yıl aynı döneme nazaran 20 kat arttı. Ek kurumlar vergisinden tahsil edilen tutar ise 73 milyar 502 milyon TL olmuştur.
Diğer kalemlerin akıbetini ise aşağıda izah etmeye çalışayım.
2023 yılı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri
2023 yılı merkezi yönetim bütçe giderleri 6 trilyon 585,5 milyar TL, bütçe gelirleri 5 trilyon 210,5 milyar TL ve bütçe açığı 1 trilyon 375 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 5 trilyon 910,8 milyar TL ve faiz dışı açık ise 700,4 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
Aşağıdaki tabloda 2023 yılı merkezi yönetim bütçe kalemleri bulunmaktadır.
2023 yılı bütçe gelir gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçe gelirleri 2023 yılında 5 trilyon 210 milyar 488 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Vergi gelirleri 4 trilyon 500 milyar 866 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 596 milyar 279 milyon TL olmuştur.
2023 yılı bütçe gider gerçekleşmeleri
Merkezi yönetim bütçe giderleri 2023 yılında 6 trilyon 585 milyar 456 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz harcamaları 674 milyar 615 milyon TL, faiz hariç harcamalar ise 5 trilyon 910 milyar 841 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
2023 yılı vergi tahsilat tutarları
Aşağıdaki tabloda 2023 yılı (Ocak-Aralık) vergi gelirleri ve bu vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payları gösterilmiştir.
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere 2023 yılında KDV ve ÖTV'nin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 53; dolaylı vergilerin payı yüzde 64,5 ve dolaysız vergilerin payı ise yüzde 35,5 olarak gerçekleşti.
2023 ile 2022 yılı vergi tahsilat tutarlarının karşılaştırılması
2023 yılı vergi gelirleri tahsilatı 2022 yılına göre yüzde 91,24 oranında artarak 4 trilyon 500 milyar 866 milyon TL olmuştur.
Aşağıdaki tabloda vergi kalemleri bazında 2023 yılı tahsilat tutarları ile 2022 yılı tahsilat tutarları ve değişim oranları bulunmaktadır.
Yukarıdaki tabloya göre 2022 yılına nazaran tahsilat oranı en fazla olan gelir kalemi beyana dayanan kurumlar vergisidir. Yüzde 2.000 yani yaklaşık 20 kat artmış.
ÖTV ise geçen yıla göre yüzde 121,10 oranında artmış. 2022 yılında 419 milyar 791 milyon TL tahsilatı olan özel tüketim vergisi, 2023 yılında geçen yıla nazaran yüzde 121,10 oranında artarak 928 milyar 195 milyon TL'ye yükselmiştir.
Dayanıklı tüketim mallarında ÖTV yüzde 125, kolalı gazozlarda yüzde 99 ve motorlu araçlarda ise geçen yıla nazaran yüzde 164 oranında artmış.
Diğer taraftan gümrük vergisi tahsilatı da geçen yıla göre yüzde 86; dâhilde alınan KDV yüzde 186,60; damga vergisi ise yüzde 96,90 oranında artış göstermiş. Şans oyunları vergisi de yüzde 175,70 oranında artmış.
