Bugünkü yazımızın konusunu belki de farkında olunmayan ancak vergi incelemelerinde fark edilmesi halinde çok ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalınacak bir konu oluşturmaktadır. Bilindiği gibi 2023 hesap dönemi sonu itibari ile şirketlerin bilançolarda iki kar oluştu aslında. Bir tanesi 2023 hesap dönemi faaliyeti nedeni ile oluşan kar iken, diğeri enflasyon muhasebesi uygulaması sonucu oluşan kardır.

2023 dönem sonu itibari ile enflasyon muhasebesi kaynaklı kar oluşması halinde bunun üzerinden kurumlar vergisi hesaplanmadı. Kanun bu karı kurumlar vergisine tabi tutmadı. Ancak, enflasyon muhasebesinden kaynaklı oluşan bu karın sermayeye ilave edilmesi dışında şirketten çekilmesi halinde kurumlar vergisine tabi olunacağı düzenlendi. Tabi ki. Gelir Vergisi Kanunu md 94’e göre kar dağıtımına bağlı stopaj da ilaveten yapılacaktır.    

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa 09.11.2022 tarihinden itibaren uygulanmak üzere “Sermaye Azaltımında Vergileme” başlıklı 32/B maddesi eklenmiştir. Bu ilave ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın daha önce “Özelge”lerle sermaye azaltımında vergileme görüşü kanun haline gelmiştir.

Kanun sermaye azaltımında vergilemeyi 5 yılık sürenin geçilip geçilmemesine göre ikiye ayırmıştır.

SERMAYE AZALTIMINDA BEŞ YILLIK SÜRE DOLDUKTAN SONRAKİ VERGİLEME

Kurumlar tarafından sermayeye eklenen öz sermaye kalemlerinin, sermayeye eklendiği tarihten itibaren beş tam yıl geçtikten sonra herhangi bir şekilde sermaye azaltımına konu edilmesi durumunda, nakdî veya ayni sermaye ile sermayeye eklenen diğer unsurların toplam sermayeye oranlanması suretiyle azaltıma konu edilen tutar içerisindeki sermaye unsurları tespit olunur.

Söz konusu oranın tespitinde;

a) Sermayeye ilave dışında başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara aktarımı kurumlar vergisine ve kâr dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemlerinin,

b) Sadece kâr dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemlerinin,

c) Başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde vergilendirilmeyecek olan ayni ve nakdî sermayenin

toplam sermaye içindeki payları dikkate alınır.

SERMAYE AZALTIMINDA BEŞ YILLIK SÜRE DOLMADAN ÖNCEKİ VERGİLEME

Kurumların öz sermaye kalemlerini sermayeye ekledikleri tarihten itibaren beş tam yıllık süre tamamlanmadan sermaye azaltımı yapmaları durumunda, azaltımın sırasıyla beş yıllık süre dolduktan sonraki yukarıda sayılan (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sermaye unsurlarından yapıldığı kabul edilir.

Sermaye azaltımında, öncelikli olarak sermayeye ilave edilen öz sermaye kalemlerinden, sermayeye eklenme tarihi beş tam yıllık süreyi geçmemiş olanların işletmeden çekildiği kabul edilir.

Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları kapsamında sermaye azaltımı suretiyle tespit olunan sermaye unsurlarından;

birinci fıkranın (a) bendi kapsamında olanlar kurumlar vergisine ve vergi kesintisine, (b) bendi kapsamında olanlar sadece vergi kesintisine tabi tutulur.

Kurumlar vergisine ve vergi kesintisine tabi sermaye unsurlarında, kesinti matrahı hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan tutar olup, bu tutar üzerinden Kanunun 15 inci ve 30 uncu maddeleri ile 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesi hükmü kapsamında kesinti yapılır.

Geçmiş yıl zararlarının mahsubu suretiyle sermaye azaltılması durumunda, bu şekilde azaltıma konu edilen sermaye unsurları birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümlerine göre tespit edilir ancak bu tutarlar üzerinden dördüncü fıkra kapsamında vergi kesintisi yapılmaz.

2023 DÖNEM SONUNDA ENFLASYON MUHASEBESİ KAYNAKLI KAR VARKEN 2023 FAALİYETLERİ SONUCU OLUŞAN KAR DAĞITILACAK OLURSA ÖNCELİKLE HANGİ KAR DAĞITILMIŞ SAYILACAKTIR!

Sermaye azaltımı ile ilgili Kurumlar Vergisi Kanunu Md. 32/B’yi yukarıda verme nedenimiz maliyenin görüşünü yansıtmak amaçlıdır.

Ne diyor Hazine ve Maliye Bakanlığı (Özelgeler)/Kurumlar Vergisi Kanunu, “beş yıl içinde sermaye azaltımına giderseniz ve kurumlar vergisinden istisna bir kazancı sermayeye eklemişseniz öncelikle bu kazancı dağıttığınızı kabul ederim ve hem kurumlar vergisini hem da kar dağıtımına bağlı stopajımı alırım” diyor. Bu konu çok net ve kanun düzeyinde tartışmasız bir konu.

Şimdi yazımızın asıl konusuna dönecek olur isek, 2023 hesap dönemi sonu itibari ile aslında iki kar oluştu. Bir tanesi dönem faaliyetlerinden elde edilen kar, bir tanesi ise enflasyon muhasebesinden doğan kar.

Şimdilerde 2023 hesap dönemine ilişkin genel kurullar yapılıyor ve kar dağıtımı kararları alınıyor. Doğal olarak, genel kurullarda 2023 hesap dönemi karının dağıtılması yönünde de kararlar alınıyor. Acaba, 2023 hesap dönemi genel kurullarında hangi karın dağıtılacağına yönelik kararlar alınıyor?  2023 dönem faaliyet karı mı, yoksa enflasyon muhasebesinden doğan kar mı?

Mükellefler, biz 2023 dönem faaliyet karını dağıtıyoruz şeklinde yorum yapabilir. Ancak muhtemeldir ki, maliyenin görüşü bu yönde olmayacaktır. Tam da bu noktada maliye sen öncelikle 2023 dönemi kurumlar vergisine tabi olmayan enflasyon muhasebesi karını dağıttın ve dolayısı ile karı dağıttığın dönemde bunun üzerinden %25 kurumlar vergisi ve ayrıca stopaj ödeyeceksin diyebilecektir. Bu da mükelleflere çok ciddi vergi maliyeti doğuracaktır.

NE YAPMAK GEREKİR!

Bu durumda olan milyonlarca mükellefe önerimiz öncelikle 2023 yılında enflasyon muhasebesinden doğan karın sermayeye eklenmesi ve kar dağıtımının ondan sonra karara bağlanması şeklindedir. Aksi türlü 2023 dönem sonu enflasyon muhasebesi karı üzerinden %25 kurumlar vergisi ödenmesi riski vardır. Ayrıca stopaj da bunun üzerine gelecektir!

Finansıngundemi | Dr. Ekrem Öncü