VERGİ

Yurt İçi Asgari Vergi ve Yerel ve Küresel Asgari Kurumlar Vergisi uygulaması karşılaştırması

Yerel ve Küresel Asgari Kurumlar Vergisi, 2 Ağustos 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7524 Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile ülkemizde yürürlüğe girmiştir.

07.09.2024 - 09:13 Okunma Süresi: 7 Dk

Yukarıda bahsedilen Yerel ve Küresel Asgari Kurumlar Vergisi uygulamasının sadece belli bir ciroyu aşan çok uluslu işletmeleri kapsaması ve Orta Vadeli Programda da değinildiği üzere mevcut Türk vergi mevzuatında verimsiz kabul edilen muafiyet ve istisnalar nedeniyle kurumlar vergisi mükelleflerinin efektif vergi yüklerinin belirlenen kurumlar vergisi oranının (%25) çok altında olması nedeniyle, Türk vergi idaresi Yerel ve Küresel Asgari Kurumlar Vergisinin yanı sıra, bundan bağımsız, Türkiye’ye özel bir asgari vergi uygulamasını (“Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi”) da aynı Kanun ile mevzuatımıza işlemiştir.

Söz konusu düzenleme, Türk vergi mevzuatındaki mevcut düzenlemelere göre hesaplanacak kurumlar vergisinin, indirim ve istisnalar düşülmeden (kanunda sayılanlar hariç) önceki kurum kazancının %10’undan az olmamasını öngörmektedir. Bu şekilde, verimsiz kabul edilen bazı muafiyet ve istisnaların etkisi azaltılarak vergi gelirlerinin artırılması amaçlanmaktadır.

İlgili hesaplamada kurum kazancından düşülmesine izin verilen indirim ve istisnalar arasında yurt dışı iştirak kazancı, uluslararası holding istisnası gibi kalemlerin yer almaması yurt dışında iştiraki bulunan kurumlar vergisi mükellefleri için önemli bir detay olarak karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu düzenleme, yurt dışında ödenen vergilerin durumu ve geçmiş yıl zararlarının dikkate alınıp alınmayacağı açısından tartışmaları da beraberinde getirmekte olup, hesaplamaya ilişkin detaylar ve mükellefler nezdinde tartışma yaratan konuların ikincil düzenlemelerle açıklığa kavuşturulması beklenmektedir.

Yurt içi asgari kurumlar vergisi 2025 yılı hesap döneminden itibaren uygulanacak olmakla birlikte, söz konusu kapsamda ödenecek vergi, Yerel ve Küresel Asgari Kurumlar Vergisi açısından cari dönem vergisi olarak dikkate alınacağından, Yerel ve Küresel Asgari Kurumlar Vergisi hesaplamalarında vergi yükünü artırabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.

Bahsedilen Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi ve Küresel Asgari Vergi uygulamasının basit karşılaştırmasına aşağıdaki tabloda yer verilmektedir:

	Yurt içi asgari vergi	Küresel Asgari Vergi (Sütun 2)
Mükellef	Kurumlar vergisi mükellefleri	Nihai ana işletmesinin yıllık konsolide geliri cari finansal raporlama döneminden önceki dört hesap döneminden en az ikisinde 750 milyon Avro'dan fazla olan ÇUİ grupları
Hesaplama şekli	Ticari bilanço kâr/zararına ilave kalemlerin eklenmesi ve yukarıdaki istisna ve indirimlerin düşülmesiyle tespit edilecektir.	Uluslararası finansal raporlama standardına göre ülke bazlı olarak, belli düzeltmeler dahilinde kapsanan vergiler ve kazanç/zarar hesaplanacaktır.
Asgari vergi oranı	%10	%15
Muafiyet ve İstisnalar	Yurt içi asgari kurumlar vergisinin matrahının belirlenmesinde aşağıdaki istisna ve indirimlerin düşülmesine izin verilmektedir. - İştirak kazançları, - Emisyon primi kazancı, - Yatırım fonu ve ortaklığı portföy işletmeciliği kazançları (sahip olunan taşınmazlardan elde edilen kazançlar hariç), - Kooperatiflerde risturn istisnası, - Sat-kirala-geri al işlemlerinden doğan kazançlar, - Serbest bölgelerde elde edilen kazançlar, teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazançlar, - Türk uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden ve devrinden sağlanan kazançlar, - Ar-Ge ve tasarım indirimi, - Girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlar, - Korumalı işyeri indirimi.	Kamu kurum ve kuruluşları ile uluslararası kuruluşlar Kar amacı gütmeyen kuruluşlar Emeklilik yatırım fonları Nihai ana işletme niteliğinde olup yatırım fonu kapsamında değerlendirilen fonlar Nihai ana işletme niteliğinde olup gayrimenkul yatırım fonları başta olmak üzere gayrimenkul yatırım araçları kapsamında değerlendirilenler Düzenleme kapsamında muaf sayılan diğer kuruluşlar Bununla birlikte, aşağıdaki kazançlar yerel ve küresel asgari vergiden istisna tutulmaktadır: Uluslararası deniz taşımacılığı faaliyetlerinden elde edilen kazançlar
Konsolidasyon	Yok	Çok uluslu işletme grubu içerisindeki her bir bağlı işletme tarafından uluslararası kabul görmüş finansal muhasebe standartlarına uygun olarak hazırlanan ve nihai ana işletmenin konsolide finansal tablolarında da yer verilen finansallar dikkate alınacaktır.
Ertelenmiş vergi etkisi	Yok	Var (İlgili hesaplamalarda dikkate alınmaktadır)
Güvenli liman uygulaması	Yok	Var
Vergilendirme dönemi	Hesap dönemi	Nihai ana işletmenin hesap dönemi
Beyan dönemi	Kurumlar vergisi dönemi	Küresel asgari tamamlayıcı vergi hesap döneminin kapandığı ayı izleyen 15. ayın (ilk sene için 18. ayın) son gününe kadar, yerel asgari tamamlayıcı vergi hesap döneminin kapandığı ayı izleyen 12. ayın son gününe kadar beyan edilir.
Yürürlük tarihi	2025 yılı hesap dönemi	Türkiye’de 2024 yılı hesap dönemi (Yetersiz vergilendirilen ödemeler esası kapsamındaki küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi 2025 yılı hesap döneminden itibaren)