Ancak günümüzde vergi mevzuatı o kadar çok hızlı değişiyor ki, daha önce kaleme alınmış bazı konuları güncel vergi mevzuatına uyarlamak gerekiyor. Bu nedenle, vergi cezalarında indirim uygulamasının ne olduğunu, hangi cezaların kapsama girdiğini, uygulamadan kimlerin nasıl yaralanacağını son yapılan değişiklikler ışığında yeniden kaleme almak ihtiyacı doğmuştur.
Vergi kanunlarında sadece mükelleflere yüklenen ödevlere değil, mükelleflere tanınan haklara da yer verilmektedir. Bilinçli bir mükellefin, yasaların kendisine hangi haklar tanıdığını bilmesi en az vergisel ödevlerini yerine getirmek kadar önemlidir.
Vergi idaresince yapılan cezalı tarhiyatlar için mükelleflere tanınan haklardan birisi, belki de en sorunsuz bir şekilde uygulanabileni, vergi cezalarında tanınan indirim hakkıdır.
Tarh edilen vergi ve kesilen cezalara karşı dava yoluna gitmek mükellefler açısından önemli bir emek, zaman ve maddi kaynak ihtiyacını beraberinde getirmekle birlikte, kararın mükellef lehine olacağının garantisi de yoktur. İdare açısından bakıldığında da ihtilafın hızla çözülmesi ve tahsilatın yapılması büyük bir önem arz etmektedir.
Bu nedenle mevzuatımızda vergi ihtilaflarının dava yoluna götürülmeden idari aşamada barışçıl yollarla çözümüne imkân tanıyan bazı müesseseler geliştirilmiştir. Vergi ihtilaflarının idari yollarla çözümü, dava yoluyla çözümüne göre çok daha hızlı ve pratik olduğunu söyleyebiliriz.
Vergi Cezalarında İndirim Uygulaması Nedir?
Mükellefler veya vergi sorumluları adına düzenlenmiş olan vergi ziyaı cezası, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında belli bir oranda indirim yapılmak suretiyle kalan tutarın ödenmesine imkân sağlayan bir kolaylıktır.
Kapsama Hangi Cezalar Girmektedir?
İndirim uygulamasının kapsamına;
• Vergi ziyaı cezası,
• Usulsüzlük cezası,
• Özel usulsüzlük cezası, (Vergi Usul Kanununun 153/A maddesinin üçüncü ve müteakip fıkraları uyarınca istenilen teminatın süresinde verilmemesi veya tamamlanmaması nedeniyle kesilen özel usulsüzlük cezaları hariç)
girmektedir.
İndirim, bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilen usulsüzlük cezalarına da uygulanabilmektedir.
Uygulamadan Kimler Yararlanabilir?
Cezalarda indirim uygulamasından, mükellef veya vergi sorumlusu olan ceza muhatapları yararlanabilir.
Bu uygulamadan;
• İhbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili vergi dairesine başvurulması,
• İkmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergi veya vergi farkının ve indirimden kalan vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının vadesinde veya Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda belirtilen türden teminat gösterilerek vadesinin bitmesinden itibaren 3 ay içinde ödenmesi,
• İhbarnamenin dava konusu yapılmamış olması,
şartıyla yararlanılabilir.
Cezalarda İndirim Oranları Nedir?
• Vergi Ziyaı,
• Usulsüzlük ve
• Özel Usulsüzlük
cezalarının yarısı (%50) indirilir.
Mükellef veya vergi sorumlusu ödeyeceğini bildirdiği vergi ve cezasını süresinde ödemez veya dava konusu yaparsa indirimden yararlanamaz.
İndirimden Faydalanmak İsteyen Mükellef veya Vergi Sorumlusu Nereye ve Nasıl Başvuru Yapabileceklerdir?
Mükellef veya vergi sorumlusu cezalarda indirim talep dilekçelerini, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde bağlı bulundukları vergi dairesine yapabilecekleri gibi Dijital Vergi Dairesini (İnteraktif Vergi Dairesi) kullanarak elektronik ortamda da yapabileceklerdir.
Başkanlığımız elektronik uygulamalarından Dijital Vergi Dairesine (dijital.gib.gov.tr) veya uygulama marketlerden mobil cihazlara indirilebilecek GİB Mobil uygulamasına; kullanıcı bilgileri (kullanıcı kodu/T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası) ve şifre veya e-Devlet şifresi ile kullanıcı kodu ve şifre yok ise “e-Devlet ile Kayıt Ol” adımından kullanıcı kodu ve şifre edinerek giriş yapılabilecektir.
Ayrıca bağlı olunan vergi dairesine şifre talebi için başvuruda bulunulması da mümkündür. Bununla birlikte, e-Devlet (www.turkiye.gov.tr) üzerinden giriş yaptıktan sonra veya internet bankacılığı üzerinden e-Devlet sayfası kanalıyla da İnteraktif Vergi Dairesine geçiş yapılabilmektedir.
Dijital Vergi Dairesine (İnteraktif Vergi Dairesi) giriş yaptıktan sonra, vergi ceza ihbarnamesi indirim talep dilekçesi, “İşlem Başlat/Vergi İşlemleri/Vergi Ceza İhbarnamesi İndirim/Uzlaşma Talebi Dilekçesi” adımından oluşturularak, vergi dairesine elektronik ortamda iletilmektedir. Vergi dairesine iletilen dilekçenin durumu ise Dijital Vergi Dairesi ‘’Dilekçelerim’’ menüsünden takip edilebilmektedir.
Mükellef Dava Açar ise İndirim Uygulamasından Yararlanabilir mi?
Vergi/ceza ihbarnamesinin tebliği üzerine dava açılmasına rağmen, cezalarda indirimden yararlanmak için belirlenen otuz günlük başvurusu süresi dolmadan ve vergi mahkemesi karar vermeden önce vergi davasından vazgeçilmesi halinde, cezalarda indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
İhbarnamenin tebliğinden itibaren otuz günlük başvuru süresinin sona ermesinden sonra davadan vazgeçilmesi halinde, cezalarda indirimden yararlanılması mümkün değildir.
İndirim Talebinden Sonra Yasal Süre İçinde Dava Açılabilir mi?
Mükellef veya vergi sorumlusu, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 günlük başvuru süresi geçmeden, cezalarda indirim talebinden vazgeçerek dava açabilir.
Uzlaşma Talebinde Bulunan Mükellef İndirim Uygulamasından Yararlanabilir mi?
Mükellef veya vergi sorumlusunun, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 günlük başvuru süresi geçmeden, uzlaşma tutanağının imzalanmasına kadar uzlaşma talebinden vazgeçtiğini bildirmesi halinde cezalarda indirim uygulamasından yararlanması mümkündür.
Mükellef vergi ziyaına kaçakçılık sayılan fiillerle sebebiyet verirse bu ceza için ceza indirimi hükümlerinden yararlanabilir, uzlaşma hükümlerinden ise yararlanamaz.
İndirim Talebinden Vazgeçerek Yasal Süre İçinde Uzlaşma Talep Etmek Mümkün müdür?
Mükellef veya vergi sorumlularının adlarına tarh edilen vergi ve kesilen cezalar için önce indirim uygulanması talebinde bulunup, daha sonra ihbarnamenin tebliğ tarihini takip eden 30 günlük süre içerisinde ödenmemiş tutarlar için bu taleplerinden vazgeçtiklerini bir dilekçe ile beyan etmek suretiyle uzlaşma hükümlerinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.
Ancak, düzenlenen ihbarnamelerdeki tutarlar için indirim uygulamasından yararlanıp ödeme yapıldıktan sonra, uzlaşma hükümlerinden yararlanılması mümkün değildir.
Uzlaşmanın Gerçekleşmesi Durumunda Uzlaşılan Cezada İndirim İmkanı Var mıdır?
Vergi Usul Kanununda, 7524 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, 2/8/2024 tarihinden itibaren uzlaşılan cezalar hakkında başkaca bir indirim uygulanmayacaktır.
2024 Yılında 23.000 TL’yi Aşmayan Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezaları İçin İndirim Oranı Nedir?
Vergi Usul Kanununa göre; 2024 yılında 23.000 Türk lirasını aşmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için cezalarda indirim oranı %75 olarak uygulanacaktır.
Cezalarda İndirim Sonrasında Ödeme Ne Zaman Yapılır?
Tarh edilen vergi ile indirim uygulaması sonrasında tahakkuk eden ceza tutarının; vadesinde (tahakkuk tarihinden başlayarak bir ay içinde) veya Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda belirtilen türden teminat gösterilmesi durumunda vadesinin bitmesinden itibaren 3 ay içinde ödenmesi gerekir.
Cezalarda İndirim Şartlarına Uyulmaması Halinde Ne Yapılır?
Cezalarda indirim talebi üzerine tahakkuk ettirilen vergi ile indirimden arta kalan cezanın süresinde ödenmediğinin tespit edilmesi hâlinde, cezalarda indirim uygulaması ihlal edilmiş sayılmaktadır ve indirilen ceza tutarı tekrar tahakkuk ettirilerek ceza eski haline dönmektedir. Cezalarda indirim uygulamasından yararlanabilmek için vergi aslı ve indirimden sonra arta kalan cezanın ödenmiş olması gerekmektedir.
Ayrıca, teminat gösterilmesi nedeniyle verilen üç aylık sürede ödeme yapılmamış ise verilen süre normal vadeye dönüştürülür. Mükellefin göstermiş olduğu teminat paraya çevrilir.
Mükelleflerin, vergi kanunlarının tanıdığı haklar konusunda yeterli bilgiye sahip olmalarının ne kadar önemli olduğunu sanırım söylemeye gerek yok. Birçok mükellef mali müşavirim varken bunları da mı ben takip edeceğim diyebilir. Sadece vergi kanunları için değil, bilinçli bir vatandaşın, kanunlar tarafından kendisine yüklenen sorumlulukları nasıl bilmesi gerekiyorsa, yine aynı kanunlar tarafından kendisinin hangi haklara sahip olduğunu da bilmesi gerekir.
Yeminli Mali Müşavir
