Elde edilen bu verilerden yola çıkılarak kayıp ve kaçağın olduğu düşünülen de­ğişik sektörlerde denetimler ve vergi in­celemeleri yapılmaktadır. Hazine ve Ma­liye Bakanlığının ağırlıklı denetim gücü Vergi Denetim Kurulu Bünyesinde görev alan Vergi Müfettişlerinden oluşmakta­dır. Kayıt dışı ekonomi ile mücadelede önemli görevler alan Vergi Müfettişleri ve Vergi Müfettiş Yardımcılarının bağlı olduğu Vergi Denetim Kurulunun 2024 Yılı Faaliyet Raporu geçtiğimiz hafta ya­yımlandı.

Söz konusu raporda kayıt dı­şılıkla mücadele ve gönüllü uyum sevi­yesinin artırılması amacıyla denetimin çeşitlendirilmesi, yaygınlaştırılması ve etkinliğinin artırılmasının hedeflendiği, sürekli gözetim ve kontrol araçları ile pi­yasaların yakından izlendiği, fiili envan­ter çalışmaları ile sektörel saha denetim­lerinin yaygın ve yoğun şekilde devam et­tiği belirtilmiştir.

Vergi müfettişi sayıları

Faaliyet Raporuna göre Vergi Denetim Kurulu Başkanlığında 31 Aralık 2024 iti­barıyla 5.615 erkek ve 1.671 kadın Ver­gi Müfettişi olmak üzere toplamda 7.286 Vergi Müfettişi görev yapmaktadır. Söz konusu Vergi Müfettiş ve Müfettiş Yar­dımcılarından 5.548 i aktif inceleme yap­makta, 1.738 i ise idari görev, ücretsiz izin, yetkisiz yardımcılar gibi gerekçeler­le aktif olarak vergi denetimi yapmamak­tadırlar. Başkanlıkta görev yapan Ver­gi Müfettişlerinin yaklaşık olarak % 4’ü hizmet süresi 0-3 yıl, % 6’sı hizmet süresi 4-10 yıl, % 68’i hizmet süresi 11-15 yıl, % 9’u hizmet süresi 16-20 yıl, % 5’inin hiz­met süresi 21-25 yıl, % 8’inin ise hizmet süresi 25 yıl üzeridir.

İnceleme sonuçları

Söz konusu rapora göre 2024 yılında in­celenen mükellef sayısı bir önceki yıla kı­yasla yaklaşık %30 oranında artış göstere­rek son beş yıldaki en yüksek seviyeye ulaş­mış, mükellef başına tarhı istenilen vergi tutarı bir önceki yıla göre %76,62, kesilme­si istenilen ceza tutarı ise %66,44 oranın­da artmıştır. 2024 yılında toplam 78.187 mükellef incelenmiş ve yapılan inceleme­ler neticesinde, farklı vergi türlerinden olmak üzere 159.845.401.601-TL matrah farkı bulunmuş, 40.007.460.504-TL Vergi tarhiyatı önerilmiş, 80.403.735.687-TL ce­za kesilmesi istenilmiştir.

2025 yılında da denetime devam

Kayıt dışılıkla mücadelede çok önemli görevler üstlenen Vergi Denetim Kuru­lunun ‘Vergi Denetimi Aracılığıyla Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Etmek’ stra­tejik hedefine yönelik olarak, kaynakları etkin ve verimli kullanmaya, teknolojik imkânlardan azami düzeyde yararlan­maya, vergi inceleme görevlerini baştan sona bir bütün olarak elektronik ortama taşımayı ve inceleme aşamalarını emek yoğun süreçlerden teknoloji yoğun sü­reçlere dönüştürmeyi amaçlayan ‘Diji­tal Denetim Projesi’ni geliştirme çalış­malarına 2025 yılında da devam edeceği raporda belirtilmiştir.

Vergi müfettişleri özel sektöre geçiyor

Kayıt dışılıkla mücadelede etkin rol oynayan Vergi Müfettişliği mesleği önemli kariyer mesleklerinden biri ol­masına rağmen, son dönemlerde Ver­gi Müfettişlerinin özel sektöre yoğun bir şekilde geçiş yaptığı görülmektedir. Eğer gerçekten kayıt dışı ekonomi ile mücadele edilecekse Vergi Müfettişleri­nin özlük hakları, ağır iş yükleri, harcı­rah problemleri gibi sorunlarının çözül­mesi önem arz etmektedir.

Kaynak: Dünya | Mahmut Bülent YILDIRIM