İş Kanunu’na göre, 30 veya daha fazla işçi çalıştırılan iş yerlerinde 6 ay ve daha fazla kıdemi bulunan işçiler iş güvencesinden yararlanırlar. İşveren, iş güvencesi kapsamındaki işçiyi işten çıkartırken, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorunda. İş güvencesi kapsamındaki işçi işten çıkartılırsa 30 gün içinde arabulucuya başvurarak işe iade davası açabilir.
Bazı işverenler kıdem tazminatını ödemiş olsa bile işe iadeyi önleyebilmek için iş akdinin feshinde işçinin performans düşüklüğünü gerekçe gösterebiliyorlar. Hatta işçiye, tüm alacaklarının işverence ödendiğine dair ibraname imzalatabiliyorlar.
Bölge adliye mahkemeleri yakın tarihte bu konuda iki önemli davayı karara bağladı. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi’nin (Esas No: 2023/570, Karar No: 2023/1223) kararına konu dosyaya göre, performans düşüklüğü gerekçesiyle kıdem tazminatı ödenerek işten çıkartılan bir işçi işe iade istemiyle dava açtı. İşveren işçinin iş akdinin kanunda öngörülen usul ve esaslara göre feshedildiğini, işinde gerekli disiplin ve özveriyi göstermediğini, kendisinden beklenen performans kriterlerini sağlayamadığını iddia etti. Ancak iş mahkemesi işçiyi haklı bularak işe iadesine ve boşta geçen 4 aylık süre ücretinin ödenmesine, işe başlatılmaması halinde 8 aylık ücret tutarında tazminat ödenmesine karar verdi.
İŞVEREN: İBRANAME İMZALADI
İşveren, işten çıkarma işlemi sırasında kanunda öngörülen tüm yükümlülükleri yerine getirdiğini, işçinin el yazısı ile imzaladığı ibraname ile tüm hak ve alacaklarının ödendiğini kabul ettiğini, işçinin savunmasının alınıp savunma neticesinde hal ve hareketlerinde bir düzelme olmaması sebebiyle iş akdinin feshedildiğini belirterek istinaf mahkemesine temyiz başvurusunda bulundu.
BAM: İŞÇİNİN İBRANAME İMZALAMASI İŞE İADE DAVASI AÇMASINI ENGELLEMEZ
Başvuruyu inceleyen İstanbul BAM 25. Hukuk Dairesi’nin kararında, iş akdinin feshinin geçerliliğini ispat yükünün işverende olduğu vurgulandı. İşverenin fesih sebebi olarak performans düşüklüğünü gösterdiği ancak performans düşüklüğü sebebi ile fesih yapılabilmesi için işçinin savunması alınması gerektiği belirtilen kararda, işverenin işçiden savunma alındığına dair bir belge sunamadığı kaydedildi.
İşverenin işçinin ibraname imzaladığına ilişkin savunması da değerlendirilen kararda, işçinin ibraname imzalamış olmasının işe iade davası açılmasına engel teşkil etmediği belirtildi. İstinaf mahkemesi bu gerekçelerle iş mahkemesinin işçi lehine verdiği kararı onadı.
İŞÇİDEN SAVUNMA ALMADAN PERFORMANS GEREKÇESİYLE İŞTEN ÇIKARTILAMAZ
İstanbul BAM 28. Hukuk Dairesi de performansı düşük olduğu gerekçesiyle işten çıkartılan bir işçinin açtığı davada savunma almadan işçinin performansının düşük olduğu gerekçesiyle işten çıkartılamayacağı kararı verdi.
İki yıl çalıştığı işyerinden performansının düşük olduğu gerekçesiyle işten çıkartılan işçi işe iade istemiyle dava açtı. İşveren idari işlem sorumlusu olarak çalışan işçinin kendisine verilen işleri zamanında tamamlamadığını, kendisinden beklenen performansı göstermediğini, bu hususta işyerinde tutanak düzenlendiğini ve savunmasının talip edildiğini, savunma vermeyince uyarıldığını belirtti. İş mahkemesi işçiyi haklı bularak boşta geçen 4 aylık sürenin ücretinin ödenmesini, işe başlatılmaması halinde ayrıca 4 aylık ücret tutarında tazminat ödenmesini kararlaştırdı.
İşverenin başvurusu üzerine dosyayı inceleyen istinaf mahkemesi, dosyada işçinin performans düşüklüğünü gösteren herhangi bir delil bulunmadığı gibi iş akdinin feshine konu hususlar davranış ve verime ilişkin olmasına rağmen fesih öncesi savunma alınmadığının anlaşıldığı belirtildi. Her ne kadar işveren işçinin savunma vermekten kaçındığına yönelik tutanak sunsa da işçiye usule uygun bir savunma yazısının tebliğine rastlanmadığı kaydedilen kararda, bu durumda yapılan feshin kanuna aykırı olduğu, iş mahkemesinin kararının kanuna uygun bulunduğu ifade edildi.
