31.10.2024 tarih ve 32708 sayılı Resmî Gazete ile hayatımıza giren 52 nolu KDV tebliği ile; mükelleflerin KDV iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanan iade taleplerinin vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilmesi esas yöntem olarak belirlenmiş,
Tebliğin ilgili bölümlerinde iade hakkı doğuran işlem türleri itibarıyla iade için belirlenen usul ve esaslar çerçevesindemükelleflerin KDV iade taleplerinin teminat veya YMM raporu karşılığı yerine getirilmesi uygun görülen işlemlere ilişkinyapılan kontrollerde tespit edilen eksiklik veya olumsuzlukların verilen sürede giderilememesi halinde iade talebinin 15 gün içinde incelemeye sevk edileceği ve düzenlenen vergi inceleme raporu sonucuna göre işlem yapılacağı, bu kapsamda incelemeye sevk edilen iade taleplerinin ise iadesi talep edilen tutarın %150’si oranındabanka teminat mektubuverilmesi halinde yerine getirilerek, teminatın vergi inceleme raporu sonucuna göre çözüleceği düzenlemelerine yer verilmiştir.
KDV Genel Uygulama Tebliğinde teminat karşılığı yerine getirilen iadelerde teminat olarak 6183 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan iktisadi kıymetlerden bir veya birkaçının teminat olarak gösterilebileceği belirtilmiştir.
KDV iadelerinde Teminat olarak kabul edilecek kıymetler aşağıda belirtilmiştir:
1. Para,
2.Bankalar tarafından verilen süresiz ve şartsız teminat mektupları ile sigorta şirketleri tarafından verilen süresiz ve şartsız kefalet senetleri,
3. Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler (Nominal bedele faiz dahil edilerek ihraç edilmiş ise bu işlemlerde anaparaya tekabül eden satış değerleri esas alınır.),
4. Hükümetçe belli edilecek Milli esham ve tahvilat "Bu esham ve tahvilat, teminatın kabul edilmesine en yakın borsa cetvelleri üzerinden %15 noksanıyla değerlendirilir.",
5. İlgililer veya ilgililer lehine üçüncü şahıslar tarafından gösterilen ve alacaklı amme idaresince haciz varakasına müsteniden haczedilen menkul ve gayrimenkul mallar.
KDV iadelerinde sigorta şirketi kefalet senetlerinin teminat karşılığı iadelerde kullanılması uygulaması esas itibariyle 1/11/2022 tarihi itibariyle yasal zemin bulmuştur.
KDV iade taleplerinin teminat karşılığı yerine getirilmesi uygun görülerekteminat çözüm işleminin YMM raporuna bağlandığı durumlarda, mükellefler tarafından 6183 sayılı kanun kapsamındaki teminat türlerinin biri veya birkaçı (Banka Teminat Mektubu, Sigorta Kefalet Senedi vb.) teminat olarak gösterilerek iade talepleri yerine getirilmekte daha sonra teminat çözüm işlemleri yapılmaktadır.
52 nolu KDV tebliği ile İade süreçleri “…yapılan kontrollerde tespit edilen eksiklik veya olumsuzlukların verilen sürede giderilememesi…” incelemeye sevk edilen mükelleflerin bu kapsamda incelemeye sevk edilen iade taleplerinin ise iadesi talep edilen tutarın %150’si oranındabanka teminat mektubuverilmesi halinde yerine getirilerek, teminatın vergi inceleme raporu sonucuna göre çözüleceği düzenlemelerine yer verilmiştir.
Görüleceği üzere; “…yapılan kontrollerde tespit edilen eksiklik veya olumsuzlukların verilen sürede giderilememesi…” sebebiyle KDV İade talepleri incelemeye sevk edilen mükellefler tarafından, inceleme süreci beklenmeksizin iade taleplerinin yerine getirilmesi istenirse yukarıda detayına yer verilen 6183 sayılı kanunun 10. Maddesinde yer alan değerlerdensadece banka teminat mektubu verilmesi durumunda iade talepleri yerine getirilecek,sigorta kefalet senedi verilmesi tebliğe göre iadenin yerine getirilmesi için yeterli olmayacak veson dönemlerde mükellefler tarafından sıkça kullanılan sigorta kefalet senetleri Vergi İncelemesi aşamasında KDV iadeleri yönünden kıymet görmeyecektir.
Hatta bu uygulama ilebanka teminat mektubu haricinde6183 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan iktisadi kıymetlerden;Para, Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler, Hükümetçe belli edilecek Milli esham ve tahvilat, İlgililer veya ilgililer lehine üçüncü şahıslar tarafından gösterilen ve alacaklı amme idaresince haciz varakasına müsteniden haczedilen menkul ve gayrimenkul mallarda iadenin çözülmesi yönünden itibar görmeyecektir.
Mevcutta bir kısım KDV iade süreçleri Teminat karşılığı (teminatın 6183 sayılı kanunun 10. Maddesinde yer alan unsurlardan hangisi olduğunun önemi bulunmadan) yerine getirilerek daha sonra teminat çözüm işlemi Vergi İnceleme Raporuna veya YMM raporuna göre yapılmaktadır. Bu uygulama halen geçerliliğini korumakta ve bu uygulamada herhangi bir değişiklik bulunmamaktadır.
Yeni düzenleme sadece KDV iade sürecinin “…YAPILAN KONTROLLERDE TESPİT EDİLEN EKSİKLİK VEYA OLUMSUZLUKLARIN VERİLEN SÜREDE GİDERİLEMEMESİ HALİNDE…” uygulanacak bir idari işlemdir.
Bir mükellefin bu kapsamda değerlendirilebilmesi için; Mükellef tarafından talep edilmiş bir iadenin olması, bu iadenin talep anında vergi incelemesi kapsamında yürütülmeyerek Başkanlık/Defterdarlıklar bünyesinde yürütülmesi, bu süreçte yapılan kontrollerde iadeye ilişkin eksiklik/olumsuzlukların tespit edilmesi, iade sürecindeki eksiklik/olumsuzlukların VERİLEN SÜREDE giderilmemesi unsurlarının bulunması durumunda ortaya çıkmaktadır. Bu hususa çok dikkat etmek gerekir.
Özellikle yüksek tutarlı ihalelere giren mükellefler tarafından son dönemde banka teminat mektuplarının ihale süreçlerinde teminat olarak kullanılması, KDV iadelerinde ise sigorta kefalet senetlerinin kullanılması uygulaması tercih edilmektedir.
Bu aşamada KDV iade süreçlerinin iyi takip edilmesi, mal/hizmet süreçlerinin sıkı şekilde kontrol edilmesi ve özellikle son zamanlarda sıkça dile getirilen ve kangrene sebep olaneksiklik yazılarına cevap vermeme eylemlerinin terk edilerekmükelleflerin iade süreçlerinin güçlü bir şekilde yönetilmesi ehemmiyet kazanmıştır.
Sürecin kurgusunun bu şekilde oluşturulmasında muhakkak ki maliye idaresinin uygulamalarda gördüğü bir kısım aksaklıklara önlem oluşturma çabası yer almaktadır. Yine de önümüzdeki günlerde mali idaresi “banka teminat mektubu” kısıtlamasını, “6183 sayılı kanunun 10. maddesinde sayılan iktisadi kıymetlerden bir veya bir birkaçının teminat olarak verilmesi” şeklinde biresnetmeyegidebileceği de beklenebilir.
Samet Hacısalihoğlu
