Gelir İdaresi Başkanlığı 2024 yılı Faaliyet Raporunu 7 Nisan Pazartesi günü kendi internet sayfasında yayımladı.
Toplamda 203 sayfa olan Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 2024 yılı faaliyet raporu içinde Gelir İdaresinin fiziksel yapısı, merkezi ve taşra teşkilatı, insan kaynaklarına ilişkin muhtelif veriler, amaçlar ve hedefler, mükellef hizmetlerine ilişkin faaliyetler, elektronik ortamda yürütülen faaliyetler, öneriler ve daha birçok başlık bulunmaktadır.
Bu yazıda 2024 yılında Gelir İdaresi Başkanlığı nezdinde gerçekleşen bazı verileri sizlerle paylaşmak istemekteyim.
Gelir İdaresinin fiili kadro durumu
Gelir İdaresi Başkanlığının, 2024 yılında 580’i (%1,4) merkezde, 40.085’i (%98,6) ise taşra teşkilatında olmak üzere toplam 40.665 dolu kadrosu bulunmaktadır. Aşağıdaki tabloda son altı yılın merkez ve taşra personel sayısı görülmektedir.
2024 yılı itibariyle merkezde 202 kadın, 378 erkek toplamda 580 kişi; taşrada 16.480 kadın, 23.605 erkek toplamda 40.085 kişi görev yapmaktadır.
Vimer’de cevaplanan çağrı sayısı
VİMER’de 2024 yılında cevaplanan çağrı sayısı 1.023.118’dir. 31/12/2024 tarihi itibarıyla cevaplanan toplam çağrı sayısı 11.806.315’e ulaşmıştır. Ayrıca 2024 yılında mükellefin ilk aramasında cevaplanan çağrı oranı yüzde 97,89’dur.
Dijital vergi asistanı (GİBİ)
Yapay zeka destekli, makine öğrenmesi esası ile çalışan, kullanıcıların genel nitelikli, kişiye ve duruma özel olmayan mevzuat sorularının cevaplarına ve Başkanlığımız görev alanına giren elektronik hizmetlere dair yönlendirmelere ulaşabilecekleri, 7/24 hizmet verebilme kapasitesine sahip Dijital Vergi Asistanı (GİBİ) 23/1/2023 tarihinde www.gib.gov.tr internet adresinde uygulamaya açılmıştır.
GİBİ ile 2024 yılında 264.164 kullanıcının 579.997 adet sorusu cevaplanmıştır.
Mükellef e-Posta İletişim Sistemi (MEİS)
Mükelleflerin bağlı oldukları vergi dairesiyle kolay ve hızlı bir şekilde iletişime geçmelerini sağlamak amacıyla telefonla iletişimin yanında farklı bir iletişim kanalı ihtiyacını karşılamak üzere kurulan MEİS, 2024 yılı içerisinde uygulamaya konulmuştur. Bu sistem ile mükellefler vergi daireleriyle iletişime geçerek vergisel işlem ve süreçler hakkında güncel ve doğru bilgiye ulaşabilecekleri gibi elektronik uygulamalar hakkında tereddüt ettikleri konularda da destek alabilmektedirler.
MEİS üzerinden 23.365 tanesi 2024 yılına ait olmak üzere toplamda 29.511 e-posta ile mükellef kendi vergi dairesi ile kolaylıkla iletişime geçmiştir.
Mükellef geri bildirim sistemi
31/12/2024 tarihi itibarıyla Mükellef Geri Bildirim Sistemi aracılığıyla mükelleflerden toplam 40.761 adet talep ve bildirim alınmış, bu sayının 32.857 adedini işlem talepleri oluşturmakta olup 32.441 adedi ilgili birimler tarafından sonuçlandırılmıştır.
Genç girişimcilerde kazanç istisnasından yararlanan mükellef sayısı
Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 29 yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca GVk m.103/2.dilimde yer alan tutara kadar olan kısmı, belirlenen şartların sağlanması suretiyle gelir vergisinden istisna edilmiştir.
Aşağıdaki tabloda genç girişimci istisnasından yaralanan mükellef sayıları bulunmaktadır.
Sosyal içerik üreticiliği ile mobil cihazlar için uygulama geliştiriciliğinde kazanç istisnası
İnternet ortamında sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden sosyal içerik üreticiliği ile mobil cihazlar için uygulama geliştirilmesinden elde edilen kazançlar Türkiye’de kurulu bankalarda bir hesap açılması ve bu faaliyetlere ilişkin tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi şartıyla gelir vergisinden istisna olup hesaba aktarılan tutarlar üzerinden bankalarca yüzde 15 stopaj yapılmaktadır. Sosyal içerik üreticiliği ile mobil cihazlar için uygulama geliştirilmesine ilişkin istisnadan yararlanan mükelleflere ve bankalarca sorumlu sıfatı ile yapılan tevkifat tutarlarına ait bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi müessesesi
Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden (finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere), 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda belirtilen şartları taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin yüzde 5'ini, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirme imkânı bulunmaktadır.
Vergiye uyumlu mükellef indiriminden yararlanan gelir vergisi mükelleflerinin sayısına ve yararlanılan indirim tutarlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Vergiye uyumlu mükellef indiriminden yararlanan kurumlar vergisi mükelleflerinin sayısına ve yararlanılan indirim tutarlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Elektronik beyanname
Gelir İdaresi Başkanlığınca elektronik ortamda e-beyanname sistemi üzerinden beyanname alınmasına 1/9/2004 tarihinde başlanmıştır. 2004 yılında kâğıt beyanname alınma oranı yüzde 98,75, elektronik beyanname alınma oranı yüzde 1,25 iken 2024 yıl sonu itibarıyla kâğıt beyanname alınma oranı yüzde 0,10, elektronik beyanname oranı yüzde 99,90 olmuştur.
Hazır beyan sistemi
1/3/2016 tarihi itibarıyla kullanımına açılan Hazır Beyan Sistemi; gelirleri sadece ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan veya bunların birkaçından veyahut tamamından ibaret olan gelir vergisi mükelleflerinin bu gelirlerine ilişkin beyannamelerini önceden hazırlayarak mükelleflerin onayına sunmaktadır.
2024 yılında, Hazır Beyan Sistemi üzerinden beyanname veren mükellef sayısına ve beyan edilen gelir türlerine ilişkin veriler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
e-defter uygulaması
2024 yılı sonu itibarıyla uygulamanın başladığı günden itibaren e-Defter Uygulaması kullanmak amacıyla başvuru yapan ve izin verilen mükellef sayısı 781.584’tür.
e-fatura uygulaması
2024 yılı sonu itibarıyla; e-Fatura Uygulamasından yararlanan mükellef sayısı, 1.565.603’e ulaşmış olup 2.263 mükellef uygulamayı entegrasyon yöntemiyle kullanmaktadır. Uygulamanın başından bugüne 90 firma, teknik kılavuzlarda belirtilen testleri başarılı şekilde tamamlayıp özel entegratör izni almıştır. 2024 yılı sonu itibarıyla 1.486.941 mükellef özel entegratörler üzerinden e- fatura uygulamasına dâhil olmuş, 76.399 mükellef de GİB Portal üzerinden e-fatura düzenlemiştir.
Yıllar itibarıyla e-Fatura Uygulamasından yararlanan mükellef sayısı, düzenlenen e-fatura sayısı ve tutarlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
e-arşiv fatura uygulaması
e-Arşiv Fatura Uygulamasında 31/12/2024 tarihi itibarıyla kayıtlı kullanıcı sayısı 1.549.138’e ulaşmış olup 128 mükellef uygulamayı entegrasyon yöntemiyle kullanmaktadır. 31/12/2024 tarihi itibarıyla 1.487.439 mükellef e-arşiv fatura uygulamasına dâhil olmuş, 61.571 mükellef de e-arşiv fatura düzenlemiştir.
509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile getirilen zorunluluk kapsamında, faaliyeti gereği fatura düzenlemek zorunda olan mükelleflerden, e-Arşiv Fatura Uygulamasına dâhil olmayan 1.986.257 mükellef tarafından 2024 yılında toplam 83.958.509 adet e-arşiv fatura düzenlenmiştir.
e-irsaliye
2024 yıl sonu itibarıyla, e-İrsaliye Uygulamasından halihazırda 402.985 mükellef yararlanmakta olup GİB’den e-irsaliye özel entegratörlük izni alan mükellef sayısı ise 85’dir.
e-bilet
2024 yıl sonu itibarıyla, e-Bilet Uygulamasından halihazırda 832 mükellef yararlanmakta olup GİB’den e-bilet özel entegratörlük izni alan mükellef sayısı ise 16’dır.
e-serbest meslek makbuzu
2024 yıl sonu itibarıyla 241.933 mükellef özel entegratörler üzerinden, 89.275 mükellef GİB Portal üzerinden e-SMM düzenlemiştir. Ayrıca e-serbest meslek makbuzu hizmeti vermek üzere GİB’den özel entegratörlük izin belgesi alan 57 mükellef bulunmaktadır.
e-müstahsil makbuzu
54.681 mükellef özel entegratörler üzerinden, 3.039 mükellef de GİB Portal üzerinden e-MM düzenlemiştir. GİB’den özel entegratörlük izni alan 66 mükellef bulunmaktadır.
Yaygın ve yoğun denetim sayıları
2024 yılında belirlenen sektörlerde ve küme işyerlerinde 81 İlde eş anlı olarak denetim çalışmaları yapılmıştır. Bu kapsamda villa ve konut kiralama, düğün salonları, güzellik merkezleri, kiralık araç sektörü, turizm sektörü, OSB, hâl ve yol denetimleri de dâhil olmak üzere birçok alanda yapılan saha denetimlerinde toplam denetim sayısı 1.125.541’e ulaşmış, kayıt dışı faaliyet gösterdiği tespit edilen 32.258 kişi için yeni mükellefiyet tesis ettirilmiş, 3.601 işçi tespiti yapılmış olup 7.494.319.007 TL usulsüzlük cezası kesilmiştir.
Bandrol denetimleri
Gelir İdaresi Başkanlığınca 2024 yılında 16.209.336 adet tütün mamulü ve alkollü içki denetlenmiş olup bandrolsüz, taklit bandrollü ve yanıltıcı bandrollü olarak tespit edilen 1.181.235 paket tütün mamulü ve 755.215 şişe alkollü içki kolluk birimlerine bildirilerek adli sürecin başlatılması sağlanmıştır. Bu dönemde, ayrıca 682.394.078 adet makaron denetlenmiş, bandrolsüz, taklit bandrollü ve yanıltıcı bandrollü olarak tespit edilen 115.157.809 adet makaron kolluk birimlerine bildirilerek adli sürecin başlatılması sağlanmıştır.
Vergi dairesi müdürlerince yapılan inceleme
Gelir İdaresi Başkanlığınca 81 İl Vergi Dairesi Müdürlerince 2024 yılında yapılan vergi incelemeleri sonucunda; 2.410 mükellef incelemeye tabi tutulmuş, 3.851 adet vergi inceleme raporu düzenlenmiş, 2.316.139.823 TL matrah farkı üzerinden 730.617.303 TL vergi farkı bulunmuştur.
Muhbire ödül
1905 sayılı Kanun uyarınca 2024 yılında ihbarda bulunan 160 kişiye ödenmek üzere toplam 22.398.978 TL ihbar ikramiyesi ödeneği ilgili vergi dairesi müdürlüklerine gönderilmiştir.
İzaha davet
Gelir İdaresi Başkanlığının ilgili birimleri tarafından yapılan çalışmalar sonucunda,
- 26.014 mükellef vergi ziyaına neden olduğu yönünde emareler bulunması sebebiyle izaha davet edilmek üzere,
59.599 mükellefe sahte ve muhteviyat itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiili bakımından Kanunda belirlenen kriterleri taşıması sebebiyle ön tespit yazısı tebliğ edilmek üzere,
toplam 85.613 mükellef ön tespit ve izah değerlendirme komisyonlarına gönderilmiştir.
İzaha Davet Müessesesi, Gelir İdaresi Başkanlığı ilgili birimlerinde kurulan ön tespit ve izah değerlendirme komisyonlarınca uygulanmakta olup söz konusu müessese kapsamında 117.565 adet beyanname mükellefler tarafından verilmiştir.
Uzlaşma sonuçları
Merkezi uzlaşma komisyonuna başvuru sayısı 25 adet bunun 15’i uzlaşılmış 10 adedi ile uzlaşılamamıştır. Uzlaşmaya konu vergi tutarı 1.168.747.265 lira ve bunun 368.143.505 lirası uzlaşmaya konu olmuştur.
Merkezi Uzlaşma Komisyonu, Vergi Daireleri Koordinasyon Uzlaşma Komisyonu ve 2024 yılı Türkiye geneli tarhiyat sonrası uzlaşma sonuçları bilgilerini içeren tablolar aşağıda yer almaktadır.
**Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları 14/10/2021 tarihli ve 7338 sayılı Kanun ile uzlaşma kapsamına alındığından bu cezalara ilişkin uzlaşma sonuçları 2022 yılından itibaren verilmiştir.
