Hazine ve Maliye Bakanlığı, “Aralık 2023 Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri Raporunu” internet sitesinde yayımladı. Bu raporda; hem Aralık 2023 hem de Ocak-Aralık 2023 yani yılın tamamını kapsayan kümülatif veriler paylaşıldı. Bu bilgilerden hareketle, cuma günü köşemde bütçenin gider yönünü analiz etmiştim.
Bugün, 2023 yılının
tamamında tahsilat rekoru kıran vergi tahsilatlarını analiz etmeye çalışacağım.
VERGİ TAHSİLATI %91.2 ORANINDA ARTTI AMA BÜTÇE AÇIĞININ %846 ORANINDA ARTMASINA ENGEL OLAMADI
Merkezi yönetim bütçe gelirleri Ocak-Aralık 2023 döneminde 5 trilyon 210 milyar 488 milyon TL, vergi gelirleri 4 trilyon 500 milyar TL ve genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 596 milyar 279 milyon TL oldu.
Aşağıda 2023 yılı merkezi yönetim bütçe gelir gerçekleşme rakamlarını içeren tablo yer almaktadır.
Yukarıdaki tabloya göre; bütçe ve ek bütçe kanunu ile hedeflenen hem bütçe geliri hem de vergi geliri hedefleri tutmuş hatta aşılmıştır.
Bu tabloya göre hedeflerini aşamayanlar; Gelir Vergisi, mülkiyet üzerinden alınan vergiler, petrol ve doğalgaz ürünleri Özel Tüketim Vergisi, diğer dış ticaret vergileri, Damga Vergisi, harçlar ve Konaklama Vergisi olmuştur.
TÜKETİCİLER YİNE GÖREVİNİ YAPTI
2023 yılı bütçe vergi hedefi 4 trilyon 270 milyar 668 milyon TL iken gerçekleşen 4 trilyon 500 milyar 866 milyon TL oldu. Sonuç olarak, bu başarı da enflasyon ve vergi oranlarının artırılması ana etkendir.
Toplam vergi tahsilatı içinde Katma Değer Vergisi’nin payı %32.33 ve Özel Tüketim Vergisi’nin payı %20.62 olmuştur. Yani her 100 TL vergi tahsilatının %53’ü KDV ve ÖTV’den oluşmaktadır. Diğer tüketim vergilerini de kattığımızda; 2023 yılında ülkemizde tahsil edilen vergilerin %33’ü Gelir ve Kurumlar Vergisi yani dolaysız vergilerden, %65.45’i dolaylı vergilerden ve %1.55’i de mülkiyet üzerinden alınan vergilerden oluşmuştur. Tablo ortada iken hâlâ vergiyi tabana yaymak masalına gerek yok.
Türkiye’de 2020 yılı sonunda 833 milyar TL vergi tahsilatı yapılmış iken, bu tutarın 3. yılın sonunda 4 trilyon 500 milyar TL’ye çıkarak 8.5 kat artış göstermesinin ana nedeni enflasyondur. Akla ve bilime aykırı ekonomi programları; sabit gelirlileri açlığa, sefalete mahkum etmiş, emekli ve çalışanları sefalet ücretlerinde eşitlemiştir. 2024 yılında da vergi tahsilat artış oranı %74 olarak belirlenmiştir. Bu hedef, 2024 yılında da bütçe harcamalarını tüketicilerin finanse edeceğini gösteriyor.
Yazımı, enflasyonun üzerimizden nasıl silindir gibi geçtiğini gösteren bir veriyi paylaşarak bitirmek istiyorum. Ülkemizde, 2020 yılında dahilde alınan Katma Değer Vergisi olarak 71 milyar 542 milyon TL ödemiştik, 2023 yılının sonunda bu rakam 505 milyar 466 milyon TL oldu. Enflasyon nedeniyle artan fiyatlar dolayısıyla Katma Değer Vergisi matrahı yükseldi, bu da yetmemiş gibi bir de oranlar yükseltildi.
Sonuç; tüketiciler vergi rekortmeni...
Nedim Türkmen
