28.06.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7413 sayılı Hâkimler Ve Savcılar Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile tapu işlemlerinin Noterler vasıtası ile de yapılabileceği düzenlenerek kanunlaşmıştır. Noterden tapu işlemleri nasıl yapılacak ve ne zaman uygulamaya konacaktır? Bu soruların cevabını yazımızın içeriğinde bulabileceksiniz.
7413 sayılı Kanun'un 12’nci maddesi ile 1512 sayılı Noterlik Kanunu'na 61'inci maddesinden sonra gelmek üzere 61/A maddesi eklenmiştir. Maddenin başlığı “Taşınmaz satış sözleşmesi” şeklindedir. Madde hükümlerine göre;
Taşınmaz satış sözleşmesi noterler tarafından da yapılabilir.
Noterler, taşınmaz satış başvurusu üzerine başvuru belgesi düzenler, taşınmaz üzerindeki her türlü kısıtlamaları dikkate alır ve taşınmaz satışıyla ilgili diğer kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esasları gözetir.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nce tapu kayıt örneği ve diğer belgeler tapu bilişim sistemi vasıtasıyla noterlerle paylaşılır. Taşınmaza ilişkin kayıt ve belgelerin eksik olması hâlinde ilgili tapu müdürlüğünden eksik olan hususlar bu sistem üzerinden talep edilir ve eksiklikler tapu müdürlüğünce giderilerek sisteme aktarılır. Noterlerce hak sahibi belirlendikten ve taşınmazın satışına engel hukuki bir durumun bulunmadığı tespit edildikten sonra taşınmaz satış sözleşmesi yapılır.
Satış sözleşmesi taraflarca imzalandığı anda noter, tapu bilişim sisteminden yevmiye numarası alarak sözleşmeyi bu sisteme kaydeder. Sözleşmenin sisteme kaydından sonra tapu müdürlüğünce taşınmazın tapu siciline tescili sağlanır. Satış sözleşmesi ile diğer belgeler, noter tarafından sisteme aktarılır ve fiziki olarak arşivlenir.
Noterler, taşınmaz satış sözleşmesiyle ilgili işlemleri bizzat yaparlar.
Tapu kayıt örneği ve diğer belgelerden hak sahibinin belirlenememesi veya satışa engel hukuki bir durumun varlığı hâlinde noterlerce satış işlemi gerçekleştirilmez.
Noterler tarafından yapılacak taşınmaz satış sözleşmelerinden yalnızca 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı tarifenin “I-Tapu işlemleri” başlıklı bölümünün (20) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca alıcıdan ve satıcıdan binde 20 oranında tapu harcı alınır. Bu işlemler için 492 sayılı Kanunun tapu harçlarına ilişkin hükümleri ve gerekli harcı tamamen almadan işlem yapan noterler aynı Kanunun 128’inci maddesi hükmü uyarınca, harcın ödenmesinden mükellefler ile müteselsilen sorumludurlar.
Taşınmaz satış sözleşmeleri damga vergisinden ve bu işlemlere ilişkin düzenlenen kâğıtlar değerli kâğıt bedellerinden istisnadır.
Bu madde kapsamında yapılan işlemler karşılığında noter ücreti dışında herhangi bir ücret alınmaz. Noter ücreti taşınmazın değerine göre beş yüz Türk Lirası'ndan az ve dört bin Türk Lirası'ndan fazla olamaz ve ücret tarifesinde gösterilir. Bu miktarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298'inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanır.
Taşınmaz satış işlemleri için Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü döner sermaye işletmesine gelir kaydedilmek üzere hizmet bedeli alınır ve bu işlemler sebebiyle noterlere herhangi bir pay veya aidat ödenmez.
Bu düzenlemenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın mütalaası alınarak Adalet Bakanlığı'nca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Bu yönetmelik ilerleyen zamanlarda yayımlanacaktır.
1512 sayılı Noterler Kanunu'nun 162'nci maddesinde de değişiklik yapılarak; taşınmaz satış sözleşmesinin düzenlenmesinden dolayı oluşan zarardan noterler de sorumlu tutulmuş, bu zararın Devlet tarafından ödenmesi hâlinde Devletin, sözleşmeyi düzenleyen notere rücu edeceği düzenlenmiştir. Notere karşı açılacak davalar, tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görülecektir.
Kanun düzenlemesi uyarınca tapu işlemlerinin Noterden yapılması uygulamasına ise 01.01.2023 tarihinden itibaren başlanacaktır.
FinansGündem | Ekrem ÖNCÜ
