Sahip olunan ev, işyeri, arsa ve arazi için emlak vergisinin ikinci taksitinin son günü 30 Kasım Perşembe günü sona eriyor. Ancak emekli iseniz, gazi ya da engelliyseniz emlak vergisini ödemeyebilirsiniz. Halk arasında emlak vergisi muafiyeti de denilen sıfır oranlı emlak vergisi istisnasına ilişkin tüm detayları soru ve cevaplarla izah etmeye çalıştım. Ve bu koşulları taşıyorsanız bundan sonra emlak vergisi ödemeyebilirsiniz.
Ancak öncelikle şunu belirteyim yazdığım bu istisna sadece Türkiye sınırları içinde bulunan konutlar için geçerlidir; iş yeri, arsa ve arazi için geçerli değildir. Ayrıca Türkiye sınırları dışında bulunan konutlar için de geçerli değildir.
Aşağıda belirtilen koşulları taşıyorsanız ve isterseniz emlak vergisini ödemeyebilirsiniz. Bu koşulları taşıyorsanız sizin belediyeyi uyarıp bilgi vermeniz gerekmektedir. Belediyeler bu amca/teyze emekli, ondan emlak vergisi almayalım demez. Unutmayınız; siz bildireceksiniz.
Ayrıca aşağıda belirtilen koşulları daha önceki dönemlerde de taşıyor ve buna rağmen ödediyseniz, ödediklerinizi iade alabilirsiniz.
Konu daha rahat anlaşılsın diye önce ortak konular sonra da emekliler, engelliler, gaziler, şehit ve dul yetimleri, işsizler ile ev hanımları özelinde durumlarına özgü sorularla anlatmaya çalıştım.
Ortak hükümler…
Bu kısımdaki sorular emekliler, engelliler, gaziler, şehit ve dul yetimleri, işsizler ile ev hanımları için hazırlanmıştır.
Soru 1: Sıfır oranlı emlak vergisinden (indirimli) kimler yararlanır?
Konuta/meskene ilişkin sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanmak için Emlak Vergisi Kanunu m.8 uyarınca gazi, engelli, şehitlerin dul ve yetimleri, hiçbir geliri olmayan ve sadece Türkiye'de kanunla kurulu bir sosyal güvenlik kurumundan emekli, dul, yetim, ölüm ve maluliyet aylığından ibaret olan biri olmanız gerekmektedir. Türkiye'de kurulu olmayan sosyal güvenlik kurumlarından emekli olanlar bu emeklilikten dolayı bu istisnadan yararlanamaz. Örneğin Almanya'da bir sosyal güvenlik kurumundan emekli olan biri bu istisnadan yararlanamaz.
Buna göre gaziler, engelliler, şehitlerin dul ve yetimleri, emekli, dul, yetim, ölüm ya da maluliyet aylığı alanlar ile işsizler/ev hanımları yararlanacak.
Soru 2: Nafaka alanlar bu istisnadan yararlanır mı?
Bu istisna uygulaması nafaka alanlar için ayrı bir düzenleme getirmemiştir. Ama nafaka alan ev hanımı ise, birden fazla konutu yoksa, faiz vs kazancı 2023 yılı için 150 bin TL'den fazla değilse, ticari bir kazancı yoksa, ücret geliri ve kira geliri yoksa o zaman yararlanabilir.
İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı'nın 19.09.2016 tarih ve 66313766-175.01{8-2015/32]432 sayılı özelgesinde nafakanın tebliğde sayılan gelirler arasında yer almaması nedeniyle gerekli şartları taşıyan ve hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin meskenleri için indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasına engel teşkil etmediği belirtilmiştir.
Soru 3: İstisnadan yararlanabilmek için konuta ilişkin şartlar var mı?
Evet var. Sahip olunan binanın hem konut olması hem tek olması hem de brüt 200 metrekareyi geçmemesi gerekmektedir. Bu üç şart birlikte sağlanacaktır. Bu koşul gaziler, engelliler, şehitlerin dul ve yetimleri, işsizler ve sosyal güvenlik kurumundan aylık alan HERKES için geçerlidir.
Kanun maddesinde yer alan indirimli bina vergisi uygulaması, sadece mesken (konut) vasıflı binalar için uygulanmaktadır. Bu nedenle, konut olmayan ya da konut vasfını kaybeden binalar için indirimli bina vergisi oranı uygulanması mümkün değildir. Maliye Bakanlığı'nın verdiği bir özelgede; fiilen de olsa işyeri olarak kullanılan binanın konut vasfını kaybettiği gerekçesiyle bu indirimli orandan yararlanamayacağı belirtilmiştir.
Konutun belli bir kısmı, depo, dükkân gibi bir şekilde başkasına kullandırılsa bile konut, konut vasfını kaybettiğinden hem de kira geliri alındığı varsayımıyla bu indirimden yararlanılamayacaktır. Yani emlak vergisi ödenecektir.
Örneğin, SGK emeklisi Ahmet Amcanın emekli maaşından başka bir geliri bulunmamaktadır. Sahip olduğu konutunun bir odasını binanın altında bulunan kırtasiyeye depo olarak kullanması için aylık 2 bin TL'ye kiraya vermiştir. Ahmet Amca, odayı kiraya verdiği için konut, konut vasfını kaybettiğinden konutun tamamı için emlak vergisi ödeyecektir.
Özetle bir binanın kısmen veya tamamen mesken olarak kullanılmaması ya da mesken dışında bir amaca tahsis edilmesi halinde indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından faydalanılamaz.
Soru 4: Kat irtifaklı arsa tapusu olan 180 metrekarelik bir konuta sahibim. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?
Kat irtifaklı arsa tapusu olan konut sahipleri de bu istisnadan yararlanır. Sıfır oranlı emlak vergisi için, binaya ait iskân belgesinin alınması şartı yoktur. Çok daha önemlisi, İstanbul'da ve birçok ilimizde çok fazla olan sadece arsa tapulu konutlar için de bu istisna hükümleri uygulanır.
Soru 5: İstisnadan yararlanmam için evde oturmam şart mı?
38 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği uyarınca bizzat oturma şartı bulunmamaktadır. Yani konutu başkasının kullanımına bıraksanız bile emlak vergisi ödemenize gerek yoktur. İndirimli vergi oranının uygulanması için meskende bizzat oturma şartı aranmamaktadır. Bu nedenle, sahip olunan ve büyüklüğü 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni boş tutan, kiraya veren veya bedelsiz olarak bir başkasının kullanımına bırakarak başka bir konutta kirada oturanlarda diğer şartları taşımaları kaydıyla indirimli vergi oranından faydalanabileceklerdir. Kiraya verilen evin kira gelirinin, kiralanan ev için ödenen kira tutarından fazla olmasının önemi yoktur. Bu konuyla alakalı detaylı örnekler aşağıda bulunmaktadır.
Soru 6: Yazlık evler için bu istisna uygulanır mı?
Yazlık evlere ara sıra gidilip oturuluyorsa her şekilde emlak vergisi ödenmesi gerekmektedir. Ancak yazlık evde, yaz-kış devamlı oturuluyorsa ve yukarıdaki şartların taşınması halinde emlak vergisi ödenmeyecektir.
Örneğin emekli Murat Amca Ege sahillerinde bir yazlık ev alıp artık kalan ömrünü orada tamamlamak için gidip oraya yerleşmiştir. Bu ev 200 metrekareyi aşmıyor ve Murat Amca'nın ticari, zirai, serbest meslek, kira geliri gibi bir kazancı da yoksa emlak vergisi istisnasından yararlanacak ve emlak vergisini ödemeyecektir.
Emekliler için…
Bu kısımdaki sorular emekliler için hazırlanmıştır.
Soru 7: SGK emeklisiyim, bu istisnadan hangi koşullarda yararlanabilirim?
Bu istisna Türkiye'de kanunla kurulmuş olan sosyal güvenlik kurumlarından emekli, yaşlılık, malullük, dul, yetim ve ölüm aylıkları alanları kapsamaktadır. Yani bu aylıklardan birini alanlar emlak vergisi ödemeyebilir. Özetle bu madde, sadece emeklileri kapsamamaktadır.
Bunun için ilk şartımız aylık alınan kurumun Türkiye'de kanunla kurulmuş bir sosyal güvenlik kurumu olmasıdır. Emekli Sandığı, SSK, Bağ-Kur, TOBB'un Emekli Sandığı Vakfı gibi kurumlardan aylık alınması gerekmektedir. Ancak konuyu sadece emekli aylığı olarak görmemek lazım. Malullük, yetim aylığı gibi aylıklar da bu kapsamda değerlendirilmeli ama bunlara özgü koşullar aşağıdaki örneklerde ayrıca belirtilmiştir.
İkinci koşul gelirlerin, bu kuruluşlardan elde edilen aylık gelirinden ibaret olmasıdır. Yani kiralardan, avukatlıktan, ara sıra da olsa doktorluk faaliyetinden, market işletmeciliği gibi ticari bir faaliyetten bir gelirinin olmaması gerekmektedir. Ancak faiz, repo gibi kazanç varsa ve bu tutar 2023 yılı için 150 bin TL'yi aşmazsa sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanılır; aşarsa yararlanılamaz.
Örneğin, İzmir Buca'da 140 metrekare tek konuta sahip emekli Ercan Amca SGK emeklisi olup 2023 yılında yıllık 25 bin TL faiz gelirinden başka geliri bulunmamaktadır. Buna göre Ercan Amca'nın elde ettiği faiz geliri 2023 yılı için 150 bin TL'yi aşmadığı için SGK aylığı dışında hiçbir geliri yok sayılacak ve sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanacaktır.
Örneğin, Bağ-Kur emeklisi Erol Amca, emeklilik sonrası bir market açarak işletmeye başlamıştır. 2023 yılında yıllık 25 bin TL gelir elde etmiştir. Erol Amca market işletiminden yani ticari faaliyetten bir kazanç elde ettiği için (tutar ne kadar olursa olsun) sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanamayacaktır.
Üçüncü koşul sosyal güvenlik kurumundan aylık alanın konutunun tek olması ve bu konutun da brüt 200 metrekareyi geçmemesi gerekmektedir. Ayrıca 200 metrekareyi aşmayan tek konuttan başka gelir getirmeyen dükkân, arsa, arazi varsa gelir getirmemek şartıyla bu istisnadan yararlanılabilir.
Örneğin İstanbul Üniversitesinden emekli Profesör Binhan Hocanın emekli aylığı dışında başka geliri yoktur. Binhan Hocaya ait Ayvalık'ta bir arsa bulunmaktadır. Bu arsayı herhangi bir kimseye kiraya vermemiştir. Buna göre Binhan Hoca sahip olduğu 200 metrekareyi aşmayan tek konut için sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanacaktır.
Soru 8: Almanya'dan emekliyim. Şu an Samsun'da 150 metrekarelik tek bir konuta sahibim. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?
Yabancı bir sosyal güvenlik kurumundan emekli olan kişi bu istisnadan yararlanamaz.
Örneğin Almanya'ya çalışmak için giden Sertuğ Amca orada emekli olup Türkiye'ye dönerse Türkiye'de sahip olduğu konut için emlak vergisi ödeyecektir. Yabancı ülkelerde kurulan bu gibi sosyal güvenlik kuruluşlarından emekli olan kişilerin, Türkiye'de sahip oldukları brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek konut için bile bina vergisi indiriminden yararlanmaları mümkün değildir. Yani ödeyecekler.
Soru 9: SGK'dan emekliyim ve bir evim bir de dükkânım var. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?
İkinci eviniz varsa istisnadan yararlanamıyorsunuz ama tek konutun yanında gelir getirmeyen arsa, arazi, depo vs varsa istisnadan yararlanabiliyorsunuz. Tek konutu olup da gelir getirmeyen depo, samanlık, arsa ya da arazisi de olanlar konut için bu istisnadan yararlanabilecektir.
Bunun tek istisnası engellilere, gazilere, şehitlerin dul ve yetimlerine ilişkindir. Türkiye sınırları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni veya tek meskende hissesi bulunan engelliler, gaziler ile şehitlerin dul ve yetimlerinin emlak vergisi istisnasından yararlanabilmesi için herhangi bir faaliyet veya gelir şartı aranılmayacaktır. Bunlar her hal ve takdirde emlak vergisi istisnasından yararlanacaklardır. Yani gazi iseniz ve 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeniniz varsa isterseniz holding sahibi olun söz konusu konuta ilişkin emlak vergisi ödemeyeceksiniz.
Buradaki gelir getirmeyen ifadesini, niteliği bakımından karine olarak gelir getirmesi mümkün olmayan taşınmaz olarak anlamak gerekmektedir. Aksi takdirde normalde kira geliri getiren bir iş yerinin bir müddet için boş kalması durumunda gelir getirmeyen bir iş yerinden söz edilmesi mümkün değildir.
Soru 10: 2023'te emekli oldum, hangi tarihten itibaren bu istisnadan yararlanabilirim?
Emekli olunan yıl bu istisnadan yararlanılmıyor, takip eden yıldan itibaren yararlanılmaya başlanır.
Örneğin, Ekim 2023'te SGK'dan emekli olan Hüseyin Amca (diğer şartları da sağlamak koşuluyla) bu istisnadan 1 Ocak 2024'ten itibaren yararlanacak. Yani 2023 yılı için emlak vergisini ödeyecek ama 2024'den itibaren ödemeyecek.
Soru 11: SGK'dan emekliyim ve iki tane evim var. Bu istisnadan hangi ev için yararlanacağım?
Kanun maddesi 200 metrekareyi aşmayan tek (bir) konut için bu istisnayı uyguluyor. Birden fazla konut varsa hiçbiri için bu istisnadan yararlanılmaz. Yani ikinci bir ev varsa ikisi için de emlak vergisi ödenmek zorundadır.
Soru 12: 2023 Aralık ayında EYT'den dolayı emekli olacağım, hangi tarihten itibaren bu istisnadan yararlanabilirim?
Emekli olunan yıl bu istisnadan yararlanılmıyor, takip eden yıldan itibaren yararlanılmaya başlanır.
Örneğin, Aralık 2023'te EYT'den emekli olan Ahmet Amca (diğer şartları da sağlamak koşuluyla) bu istisnadan 2024 yılından itibaren yararlanacak. Yani 2023 yılı için emlak vergisini ödeyecek ama 2024'ten itibaren ödemeyecek.
Soru 13: SGK'dan emekli oldum. 190 metrekare olan oturduğumuz ev benim üstüme ama eşim hala çalışıyor ve bizimle yaşayan kızım da avukatlık yapıyor. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?
Sosyal güvenlik kurumlarından aylık alan kişilerin eşi, anne/babasının, çocuklarının, kardeşlerinin vs gelirlerinin olması sosyal güvenlik kurumdan aylık alan kişinin istisnadan yararlanmasını etkilemeyecektir. Yalnız konutun 200 metrekareyi geçmemesi de gerekmektedir, geçerse hiçbir şekilde bu istisnadan yararlanılamaz.
Örneğin, SGK'dan emekli Ayşe Hanıma ait tek konut bulunmaktadır. Eşi Ahmet Bey ise banka müdürü olup aylık yüklü bir maaş almaktadır. Ayrıca Ahmet Bey'e ait kirada iki konut ve iki de dükkân bulunmaktadır. Bu durum Ayşe Hanımı bağlamayacak ve sıfır oranlı emlak vergisi istisnasından yararlanacaktır.
Örneğin emekli öğretmen Ali Bey ve aktif/hala çalışan eşi Dr. Ayşe, Ali Bey'e ait Sarıyer'de bulunan 180 metrekarelik bir konutta mühendis oğluyla birlikte oturmaktadırlar. Ali Beyin emekli maaşı dışında başka bir geliri bulunmamaktadır. Ancak Dr. Ayşe Hanımın mülkiyetinde aktif kira getiren 3 dairesi, 2 dükkânı, bankada yüklüce mevduatı ve bir ticari şirkette ortaklığı; mühendis çocuğa ait kirada 2 daire bulunmaktadır. Ali Bey'in mülkiyetinde olan ve ailecek oturdukları Sarıyer'deki bu konut için Ali Bey emlak vergisi istisnasından yararlanacaktır. Yani bu konut için emlak vergisi ödenmeyecektir.
Soru 14: SGK'dan emekli oldum. 180 metrekare olan oturduğumuz evin yarısı benim üstüme diğer yarısı da hâlâ çalışan eşimin üstüne. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?
Eşler tek konuta hisseli sahiplerse, hisseleri oranında sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanabilirler. Konuta hisseli sahip olunması halinde ise evin toplam brüt alanı dikkate alınacağından, toplam brüt alan 200 metrekareyi aşarsa, bu istisnadan yararlanılmayacaktır. Yani burada istisna şartını sağlayan kişi kendi payına düşen kısmı kadar istisnadan yararlanacaktır. Ama evin toplam brüt metrekare bedeli 200 metrekareyi aşarsa istisnadan yararlanılamaz.
Örneğin, SGK'dan emekli aylığı dışında geliri olmayan Nesrin Hanım ile hala bir kurumda ücret karşılığı çalışan eşi Ali Bey yarı yarıya hisseli 180 metrekare konut için yıllık 1.800 TL emlak vergisi ödemektedir. Nesrin Hanım hissesine isabet eden yani ödenen tutarın yarısını (900 TL) sıfır oranlı emlak vergisinden yararlandığı için ödemeyecektir. Diğer yarısını ise Ali Bey ödeyecek ve yıllık 1.800 TL yerine toplamda sadece 900 TL emlak vergisi ödenecektir. Yani ev hanımı Nesrin Hanım ile çalışan eşi yarı yarıya hisseli 180 metrekarelik bir konut için (brüt alan 200 metrekareyi aşmadığından) çalışan eş hissesi oranında emlak vergisini öderken ev hanımı Nesrin Hanım hissesine isabet eden kısım için emlak vergisi ödemeyecektir.
Örneğin emekli olan eşi ile birlikte satın aldığı 300 metrekarelik konuttan dolayı eşiyle birlikte yarı yarıya ortak olan eş, kendi hissesine isabet eden metrekareyi değil evin brüt toplamı (300 metrekare) dikkate alınarak değerlendirileceğinden ve 300 metrekare de 200 metrekare'yi aşacağından eşler diğer koşulları sağlasa dahi bu istisnadan yararlanamayacaktır.
Soru 15: SGK'dan emekli Emine Hanım'ın iki ayrı evde hissesi bulunmaktadır. Emekli aylığı dışında başka geliri olmayan Emine Hanım bu istisnadan yararlanabilir mi?
Emine Hanım, iki ayrı eve düşük oranlı da olsa hisseli sahipse bu istisnadan yararlanamayacaktır. Dolayısıyla iki ev için de hissesi oranında emlak vergisini ödemesi gerekmektedir. Özetle iki yarım bir etmiyor!!!
Soru 16: SGK'dan emekli oldum. 180 metrekare olan oturduğumuz konut dışında ayrıca kira gelirim de var. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?
Kira geliri elde edilmesi istisnadan yararlanmaya engeldir. Kira tutarı hiç önemli değildir. 1 TL dahi olsa bu istisnadan yararlanılamaz.
Soru 17: SGK'dan emekli oldum. 180 metrekare olan konutumu kiraya verdim biz de başka bir eve kiraya çıktık. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?
Sahip olduğunuz evi kiraya verip siz de kiraya çıkarsanız o zaman istisnadan yararlanabilirsiniz. Ama sahip olunan tek konutu kiraya verip başkasının evinde kira vermeden oturulursa o zaman kira geliri var kabul edilir ve istisnadan yararlanılamaz.
Örneğin emekli aylığından başka geliri olmayan SGK'dan emekli Derya Hanım oturduğu evi kiraya verip kiralık başka bir eve taşınmıştır. Bu durumda Derya Hanım istisnadan yararlanmaya devam edecektir.
Soru 18: SGK'dan emekli oldum. 180 metrekare olan konutumu kiraya verdim ve kızımın/oğlumun yanına taşındım. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?
Bu soru ile alakalı çok farklı dinamikler var.
Şöyle ki;
Örneğin emekli aylığından başka geliri olmayan SGK'dan emekli Fatma Hanım oturduğu evi kiraya verip oğlunun yanına ve oğlunun sahip olduğu eve taşınmıştır. Bu durumda Fatma Hanım, kira geliri olduğu gerekçesiyle istisnadan yararlanamayacaktır.
Örneğin emekli aylığından başka geliri olmayan SGK'dan emekli Özlem Hanım oturduğu evi kiraya verip kızının yanına ve kızının da kira ödediği eve taşınmıştır. Bu durumda Özlem Hanım, kira geliri olduğu gerekçesiyle istisnadan yararlanamayacaktır.
Örneğin emekli aylığından başka geliri olmayan SGK'dan emekli Ercan Amca oturduğu evi kiraya verip oğlunun yanına ve kirayı da Ercan Amcanın üstlendiği eve taşınmıştır. Bu durumda Ercan Amca kirayı kendi üstlendiği için bu istisnadan yararlanmaya devam edecektir.
Soru 19: SGK'dan emekli oldum. 180 metrekare olan konutum var ve bu konut için sıfır oranlı emlak vergisi istisnasından yararlanıyorum. Ama bugün bir avukatın yanında evrak işleriyle uğraşmak üzere çalışmaya başladım. İstisnadan yararlanmaya devam edecek miyim?
Emekli olan kişi emeklilik sonrası çalışmaya devam ederse emlak vergisi ödeyecektir. Yani bu istisnadan yararlanmayacaktır. Bunun istisnası ise bu kişilerin engelli, gazi ya da şehitlerin dul ve yetimleri olmasıdır. Bir engelli emekli olduktan sonra çalışırsa emlak vergisi ödemeyecektir. Engelli kişinin ne kadar geliri olursa olsun 200 metrekareyi aşmayan tek konutu için emlak vergisi ödemeyecektir.
Örneğin, Nazım Bey SGK'dan 2018 yılında emekli olmuş ve artık çalışmama kararı almış. 2019'dan bu yanadır da sahip olduğu tek konut için emlak vergisi istisnasından yararlanıp emlak vergisini ödememektedir. Ancak hayat koşulları onu çalışmaya zorlamış ve 26 Mayıs 2023 günü Samsun'da bulunan X hukuk bürosunda getir-götür işleri yapmak üzere işe başlamış. Nazım Bey 2023 yılı için emlak vergisi ödemeyecek ama 2024'ten itibaren istisnadan yararlanamayacak ve emlak vergisi ödeyecektir.
Soru 20: Üç yıldır emekliyim ama bilmediğim için emlak vergini ödemeye devam ettim. Bu ödediklerimi geri alabilir miyim?
Evet, geçmişe yönelik 5 yıl için iade alınabilir. 2010 yılında emekli oldunuz, başkaca bir geliriniz yok, 200 metrekareyi aşmayan bir konutunuz var ve bu konut için 2010 yılından bu yanadır da emlak vergisi ödediniz. Geçmişe yönelik 5 yıl için ödediklerinizi iade alabilirsiniz. Bugün itibariyle 2019 ve sonrası yıllarda ödenen emlak vergisi iade alınabilirken maalesef şartları taşısanız bile 2019 öncesi ödenenler iade alınamamakta. İade almak için evin bulunduğu yerin ilçe belediyesine gidip istenilen belgelerle birlikte dilekçe vermeniz kâfidir.
Engelliler için…
Bu kısımdaki sorular engelliler için hazırlanmıştır.
Soru 21: Engellilik oranım en az yüzde kaç olmalı ki bu istisnadan yararlanabileyim?
Engelliler sahip oldukları konuttan dolayı emlak vergisi ödemezler. Bu kişilerin ayrı bir gelirlerinin olması bu uygulamadan yararlanmalarına engel değildir. Bu kişilerin engelli kartlarını belediyeye ibraz etmeleri yeterlidir. Engelli kartı olmayanların ise tam teşekküllü bir hastane raporunu belediyeye sunmaları yeterlidir. Engelli sayılma oranı ise en az yüzde 40'tır. Bazı belediyeler oranı yüksek tutuyor. Hata yapıyorlar, uyarınız belediye yetkililerini.
Koşulumuz; Engellilere ait Türkiye'de tek konutu olacak ve bu konut 200 metrekareyi geçmeyecek. Başka bir gelirinin olup olmamasının hiçbir önemi yoktur.
Örneğin, yüzde 90 görme engelli Sacide Hanım'a ait İstanbul Suadiye'de 180 metrekare tek konut bulunmaktadır. Sacide Hanım aynı zamanda bir üniversitede ücret karşılığı çalışmaktadır. Başka bir geliri olsa dahi bu uygulamadan yararlanacak yani sahip olduğu konut 200 metrekareden küçük olduğu için sıfır oranlı emlak vergisinden çalışsa dahi yararlanmaya devam edecektir.
Soru 22: Engelliyim ama bir belediyede santral görevlisi olarak çalışıyorum. Sahip olduğum eve ilişkin emlak vergisi istisnasından yararlanabilecek miyim?
EVK m.8'de sayılan gaziler, engelliler ve şehitlerin dul ve yetimlerin başka bir geliri olsa dahi bu istisnadan yararlanabilir. Ancak işsizler ile emekli gibi sosyal güvenlik kurumundan aylık alanların kira, ticari kazanç gibi başka bir gelirinin olmaması gerekmektedir. Yani gaziler, şehit dul ve yetimleri ile engelliler çalışsalar dahi ya da faiz geliri olsa dahi ya da şirket ortağı olsalar dahi sahip oldukları 200 metrekareyi aşmayan tek konut için emlak vergisi ödemezler.
Bu nedenle santral görevlisi, memur, işçi, kamuda ya da özel sektörde ücretli çalışsa bile bu istisnadan yararlanabilir.
Gaziler, dul ve şehit yakınları için…
Bu kısımdaki sorular gaziler ile dul ve şehit yakınları için hazırlanmıştır.
Soru 23: Şehit eşiyim ve şu an kaldığımız ev 250 metrekare, bu istisnadan yararlanabilir miyim?
Gaziler ile şehitlerin dul ve yetimleri sahip oldukları konuttan dolayı emlak vergisi ödemezler. Bu kişilerin ayrı bir gelirlerinin olması bu uygulamadan yararlanmalarına engel değildir.
Koşulumuz; gaziler ile şehitlerin dul ve yetimlerine ait Türkiye'de tek konutu olacak ve bu konut 200 metrekareyi geçmeyecek. Başka bir gelirinin olmasının bir önemi yoktur. Ancak konutun brüt metrekaresi 200 metrekareyi geçerse bu istisnadan yararlanamayacak ve emlak vergisini ödemek zorunda kalacaktır.
Örneğin bir şehidin oğluna ait İstanbul Bakırköy'de 140 metrekare tek konut bulunmaktadır. Bu kişi aynı zamanda market işletmektedir. Başka bir geliri olsa dahi bu uygulamadan yararlanacaktır. Yani sahip olduğu konut 200 metrekareden küçük olduğu için emlak vergisi istisnasından yararlanacaktır.
Örneğin bir şehidin oğluna ait İstanbul Bakırköy'de brüt 220 metrekare tek konut bulunmaktadır. Sahip olduğu konut 200 metrekareden büyük olduğu için emlak vergisi istisnasından yararlanamayacaktır.
Soru 24: 15 yaşındaki Eda'ya ölen babasından 170 metrekare bir konut kalmıştır. Lise öğrencisi olan Eda, bu istisnadan yararlanabilecek mi?
Hiçbir geliri olmayıp ve 18 yaşını doldurmamış olanların mülkiyetinde bulunan tek konut için bu istisnadan yararlanmaları mümkün değildir. Yani herhangi bir geliri olmayan Eda, 18 yaşını doldurmadığı için maalesef bu istisnadan yararlanamayacaktır. Ancak Eda'ya bakmakla yükümlü olan veli ya da vasinin de hiçbir geliri yok ise o zaman Eda'ya ait olan bu konut için sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanılır.
Örneğin, babası ölen 6 yaşındaki Cemal'e 120 metrekare bir konut kalmıştır. Velisi olan annesinin de hiçbir geliri yoktur. Bu durumda Cemal 18 yaşını doldurmamasına rağmen sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanacak yani emlak vergisi ödemeyecektir.
Ayrıca 18 yaşın altında olanlara ölen kişiden dolayı aylık bağlanmış olsaydı bu defa bu kişiler sosyal güvenlik kurumundan aylık alanlar kapsamında değerlendirileceği için istisnadan yararlanabilecektir.
Soru 25: 20 yaşında üniversite öğrencisi Ali'ye ölen babasından 180 metrekare bir konut kalmıştır. Ayrıca babasından dolayı belli bir tutar aylık da almaktadır. Ali, bu istisnadan yararlanabilecek mi?
18 yaşını doldurmuş ya da doldurmamış kişi ölen anne/babasından dolayı aylık alıyorsa yine sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanacaktır. Ali, bu istisnadan yararlanacaktır.
Ancak 18 yaşın altında olanlara bu şekilde aylık bağlanmış olsaydı bu defa bu kişiler sosyal güvenlik kurumundan aylık alanlar kapsamında değerlendirileceği için istisnadan yararlanabilecektir.
Örneğin, 15 yaşında Ali'ye ölen babasından dolayı aylık bağlanmıştır. Ali'ye 120 metrekare bir konut kalmıştır. Normal koşullarda 18 yaşından küçük olduğu için istisnadan yararlanmaması gerekirken sosyal güvenlik kurumlarından aylık alan kapsamında değerlendirileceği için artık sıfır oranlı emlak vergisi istisnasından yararlanacaktır.
Örneğin, 15 yaşında Veli'ye ölen babasından 120 metrekare bir konut kalmıştır. Ama herhangi bir aylık bağlanmamıştır. 18 yaşından küçük olduğu için istisnadan yararlanamayacak. Kendisine aylık bağlansaydı ya da veli/vasisinin hiçbir geliri olmasaydı ancak o zaman bu istisnadan yararlanabilecekti.
İşsizler için…
Bu kısımdaki sorular işsizler için hazırlanmıştır.
Soru 26: Ekonomik krizden dolayı iki yıldır işsizim. Bankada 1 milyon TL param var ve bu parayı banka mevduat hesaplarına yatırdım. Bu yatırımdan 2023 yılında 90 bin TL faiz kazancı elde ettim. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?
18 yaşını doldurmuş kişilerin ticari, zirai, doktorluk, avukatlık gibi serbest meslek kazancı ve/veya ücret geliri yoksa ve 2023 yılı için 150 bin TL'yi aşmayan faiz/repo kazancı varsa bu istisnadan yararlanır.
Koşulumuz tek konuta sahip olunması ve bu tek konutun brüt alanının 200 metrekareyi aşmaması, gelir getiren dükkân, arsa vs'nin olmaması, kira gibi bir gelirin olmaması, çalışmıyor olması ve faiz, repo gibi kazancın 2023 yılı için 150 bin TL'yi aşmamasıdır.
Örneğin 35 yaşında işsiz ve başka da geliri olmayan Ahmet Bey sahip olduğu 150 metrekarelik tek konut için emlak vergisi ödemeyecektir.
Bu arada kişinin bankadaki parasının tutarının bir önemi bulunmamaktadır. Aslolan elde ettiği faiz gibi kazancın 2023 yılı için 150 bin TL'yi aşmamasıdır. Şayet elde edilen faiz gibi kazancı, 2023 yılı için 150 bin TL'yi aşmışsa yararlanamaz.
Örneğin iki yıldır işsiz olan Ali Bey, 2023 yılında bankadaki parasından dolayı 180 bin TL faiz kazancı elde etmiştir. 150 metrekarelik tek konutu olan Ali Bey, 2023 yılında elde ettiği faiz kazancı tutarı 2023 yılı için150 bin TL'lik sınırı aştığından bu istisnadan yararlanamayacak ve dolayısıyla da emlak vergisini ödeyecektir.
Soru 27: Gelirimin olmadığını nasıl ispatlayacağım?
Hiçbir geliri olmayanların bu istisnadan yararlanabilmeleri için bu durumu konutun bulunduğu ilçe belediyesine yazılı olarak bildirmeleri ve akabinde hiçbir geliri olmadıklarına ilişkin belediyeden alacakları belgeyi doldurup vermeleri gerekmektedir.
Ayrıca ikametgâhının bulunduğu yer vergi dairesinden vergi mükellefiyetinin olmadığına, SGK'dan (Emekli Sandığı/Bağ-Kur/SSK) sigortalı olmadıklarına ilişkin belgeleri de aynı belediyeye vermeleri gerekmektedir. Yeşil kart, SGK'dan (Emekli Sandığı/Bağ-Kur/SSK) alınan belge yerine geçer ayrıca SGK'dan (Emekli Sandığı/Bağ-Kur/SSK) belge almalarına gerek yoktur.
Ancak 57 Seri No.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde; belediyelerce sunulan bilgilerin teyit edilmesi hatta tapu kayıtları, emeklilik durumlarını da sorgulamaları gerektiği belirtilmiştir. Yani “siz belediyeye durumunuzu yazılı olarak bildirin belediye teyit eder” diyor ama siz yine de takibi bırakmayanız.
Soru 28: İsteğe bağlı sigorta prim ödemesi yapmaktayım. Bu istisnadan yararlanabilir miyim?
İsteğe bağlı olarak sigorta prim ödemesi yapılması ve potansiyel olarak vergi dairesinde vergi kimlik numarası alınması, mükelleflerin EVK m.8'de belirtilen diğer koşulların ihlal edilmemiş olması ve ayrıca ücret, ticari, sınai ve mesleki ve zirai faaliyet geliri ile menkul ve gayrimenkul sermaye iradı, faiz ve temettü veya benzeri gelirinin olmaması durumunda bu istisnadan yararlanılır. Bu durumla alakalı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı'nın 24.08.2009 tarih ve 2158 sayılı özelgesi de bulunmaktadır.
Ev hanımları için…
Bu kısımdaki soru ev hanımlar için hazırlanmıştır.
Soru 29: Ev hanımıyım, bu istisnadan yararlanabilir miyim?
Ev hanımları da hiçbir geliri olmayanlar sınıfındadır. Ev hanımlarının da hiçbir gelirleri yok ise bunu belediyeye ibraz ederlerse istisnadan yararlanabilirler. Ancak ev hanımının, yukarıda sayıldığı gibi hiçbir gelirinin ve sahip olduğu konutunun da kirada olmaması gerekmektedir.
Örneğin hiçbir geliri olmayan ev hanımı Yağmur Hanım sahip olduğu 190 metrekare konutta mimar eşi ve öğretmen oğluyla birlikte oturmaktadır. Başka geliri olmayan ev hanımı Yağmur Hanım sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanacaktır.
