Dijital çağın getirdiği hızlı teknolojik gelişmelerle internet, hayatın vazgeçilmezi haline gelmiştir. Siber saldırılar, siber suçlar, dijital casusluk ve veri hırsızlığı gibi tehditler, ülkelerin ulusal ve uluslararası güvenliklerini ve ekonomik bağımsızlıklarını tehlikeye atmaktadır. Bir süredir ülkeler ulusal güvenlik ve egemenlik kavramlarını yeniden tanımlamakta, stratejilerini güncellemekte ve milli internet altyapılarını yeniden oluşturmaktalar.
Siber egemenlik nedir ve neden önemlidir?
Siber egemenlik (cyber sovereignty), bir devletin dijital ortamda egemenlik haklarını kullanarak internet trafiğini, veri akışını ve dijital içerikleri kontrol etme yeteneğidir. Bu kavram, ulusal güvenlik, ekonomik bağımsızlık ve veri egemenliğine yönelik dijital altyapıların yönetimi, veri güvenliği, siber güvenlik ve internet üzerindeki içeriklerin denetlenmesi gibi unsurları içermektedir. Devletlerin dijital bağımsızlığı, siber tehditlere karşı savunma, dijital ekonomilerini bağımsız bir şekilde yönetebilme, siber suçlarla mücadele etme ve veri güvenliği için önemli bir unsur haline gelmiştir.
Etik, Sosyal, Siyasi ve Hukuki Boyutu üzerine siber egemenlik politikaları, bireysel özgürlükler ve internetin açık doğası ile çatışmamak, ifade özgürlüğü, bilgiye erişim ve özel hayatın gizliliği gibi temel hakların etkilenmemesi için etik değerlere ve insan haklarına saygılı uluslararası hukuka uygun bir şekilde oluşturulmalıdır.
Dünya ülkelerinde durum nasıl?
Siber egemenlik, aynı zamanda teknolojik bağımsızlık ile direk ilişkilidir. Devletler, küresel teknoloji devlerine bağımlılığı azaltarak kendi dijital altyapılarını geliştirmekte ve yönetmekteler. Bazı ülkeler İnternet altyapıları, siber güvenlik stratejileri ve dijital egemenlik konularında farklı yaklaşımlara sahip.
Rusya, Runet Projesi ile milli internet altyapısını oluşturmuş ve milli DNS sistemleri kullanmakta, Avrupa Birliği dijital egemenlik için GDPR ve GAIA-X gibi projeler ile veri koruma ve yerel altyapıları güçlendirmeye odaklanmış, İran Milli internet ağı NIN ile Çin ve Kuzey Kore de benzer şekilde kendi milli internet altyapılarını, Güney Kore ‘de gelişmiş internet ve milli DNS altyapısını oluşturmuş, Brezilya’da son yıllarda internet altyapısı ve siber güvenlik alanında dışa bağımlılığı azaltma ve dijital egemenlik sağlama konusunda önemli adımlar atmaktadır.
Türkiye’de durum nasıl, tehditler neler?
Türkiye olarak dijital dönüşüm ve siber güvenlik alanında birçok önceliğimiz yanında internet hizmetleri, veri depolama, siber güvenlik, telekom, veri merkezleri altyapı ve teknolojileri, yazılımlar dâhil büyük ölçüde yabancı teknoloji şirketlerine olan bağımlılığımızı gözden geçirmeliyiz.
Türkiye’nin şu an kullandığı DNS sistemleri büyük oranda uluslararası DNS sunucularıyla entegre durumda. Tamamen global DNS sistemine tam bağımlılığı ortadan kaldırmak için Türkiye’nin kendi kök DNS sunucularına sahip olduğu bir altyapı kurulmalı.
Ulusal güvenlik ile ekonomik bağımsızlık açısından bu dijital fırtınada rotamızı belirlemek ve geleceğimizi güvence altına almak için siber egemenlik çerçevesinde milli DNS/IP internet ağ altyapısı kurulması konularındaki yürütülen çalışmalar gözden geçirilmeli, yazılım donanım Ar-Ge yatırımlarını artırıp, yerli teknoloji üretiminin seviyesini yükseltecek politikaları, stratejiler, yasal düzenlemeler üzerine çalışmalı ve çok hızlı hayata geçirmeliyiz.
Sektör ve sivil toplum kuruluşları olarak çalışmalarımız var. Hem teknolojik altyapı hem mevzuatlar dahil geniş boyutu olan bu konuda daha önce yapay zeka konusunda seslendiğimiz gibi yine sesleniyoruz.
Yerli Bilişim ve Yazılım Endüstrisi olarak Türkiye’nin Siber Egemenliği için gerekli desteği vermeye hazırız.
