Enflasyon muhasebesi yöntemleri konusundaki aşağıdaki bilgiler kaynakçada gösterilen yayından alınarak aynen sunulmuştur:

“Enflasyon muhasebesi, muhasebe kayıtlarında herhangi bir değişiklik yapılmasını öngören bir yöntem değildir. Enflasyon muhasebesi en genel hatlarıyla işletmenin finansal tablolarının enflasyon karşısında güncellenmesini, başka bir ifadeyle çeşitli endeksler yardımıyla düzeltilmesini öngörmektedir. Kullanılacak ölçü birimi olarak ise paranın nominal değerinden ziyade, satın alma gücünü dikkate almaktadır (Uslu, 2003: 1).“

“3.1. Enflasyon Muhasebesi Yöntemleri

Genel düzeltme yöntemlerini konu alan enflasyon muhasebesi yöntemleri üç şekilde sınıflandırılmaktadır. Bunlar (Çabuk ve Lazol, 2013: 299);

  • Fiyatlar Genel Seviyesi Muhasebesi Yöntemi
  • Cari Maliyet Muhasebesi Yöntemi
  • Genel Fiyat Cari Maliyet Muhasebesi Yöntemi

Bu yöntemler, tarihi maliyetleri dikkate alan geleneksel muhasebenin önermiş olduğu kısmi düzeltme yöntemlerinin yüksek
enflasyonlu dönemlerde yetersiz kalması nedeniyle ortaya çıkmış ve uygulamaya konulmuştur.

3.1.1. Fiyatlar Genel Seviyesi Muhasebesi Yöntemi

Fiyatlar genel seviyesi muhasebesi, yüksek enflasyonlu dönemlerde fiyatlar genel seviyesindeki değişimlerin finansal tablolara olan olumsuz etkilerini gidermek üzere, finansal tablo kalemlerinin fiyat genel endeksleri yardımıyla düzeltilerek, finansal tabloların düzenlenmiş oldukları tarihteki paranın satın alma gücü açısından ifade edilmesini sağlamaktadır (İleri ve
Altınışık, 2004: 42).

Fiyatlar genel seviyesi muhasebesi uygulanırken bilançonun bütün kalemleri paranın satın alma gücüne göre ifade edilerek cari değerle gösterilmeleri sağlanmalıdır. Bu yöntemin uygulanmasında dönem başı ve dönem sonu finansal tabloları kullanılmaktadır. Öncelikle, bilanço kalemleri parasal kalemler ve parasal olmayan kalemler olmak üzere iki şekilde sınıflandırılmaktadır. Bilanço kalemlerinden nakit veya nakit benzerleriyle tahsil edilecek ve ödenecek parasal varlık ve kaynak kalemleri enflasyon ortamında gerçeği yansıttıkları için düzeltme işlemine tabi tutulmamaktadır. Parasal olmayan kalemler ise satın alma tarihleri dikkate alınarak düzeltilmektedir. Bunun yanında, faaliyet dönemi süresince parasal varlıkları elde bulundurmaktan doğan enflasyon kayıpları ile parasal borçları elde bulundurmaktan doğan enflasyon kazancı da gelir veya gider unsuru olarak gelir tablosunda gösterilmektedir (Çelik, 2003: 31).

Bu yöntemde, enflasyonun genel düzeyini ölçmek için güvenilir endeksler olarak ifade edilen milli gelir deflatörü, Tüketici Fiyatları Genel Endeksi (TÜFE) ve Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) kullanılabilmektedir. Seçilen bu endekslerden biri yardımıyla finansal tablo kalemleri düzeltilmektedir.

3.1.2. Cari Maliyet Muhasebesi Yöntemi

Fiyatlar genel seviyesinde yaşanan artışın bütün mal ve hizmetlerde aynı düzeyde ortaya çıkmadığını ifade eden bu yöntem, fiyatlar genel seviyesi muhasebesinin finansal tablo kalemlerine ait özel fiyat değişimlerini istenilen düzeyde gideremediğini ifade etmektedir. Bundan dolayı yüksek düzeyde seyreden enflasyonun işletme üzerindeki olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılmasına yönelik bu yöntemden faydalanılması gerekmektedir (Özulucan, 2002a:131). Bu yöntemde fiyatlar genel seviyesi muhasebesinden farklı olarak sermayenin üretim gücünü korumak esastır (Özdemir ve Arslan, 2007: 94).

3.1.3. Genel Fiyat-Cari Maliyet Muhasebesi Yöntemi

Genel Fiyat Cari Maliyet Muhasebesi, hem fiyatlar genel seviyesi endeksi hem de cari değer esasına göre düzeltme yöntemlerinin birleştirilmesiyle ortaya çıkan bir düzeltme yöntemidir. Bu yöntemin esasını, endekslere göre düzeltme işlemi teşkil etmektedir. Ancak endeks esasına göre düzeltme yapılırken düzeltme sırasındaki kalemlerin değeri de dikkate alınmaktadır. Cari değer esası, endeks esasını kontrol etmekte ve uygulanmasını sağlamaktadır (Çabuk ve Lazol, 2013: 301).”

Kaynak:

Keleş, D. (2015). TMS 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı Çerçevesinde Finansal Tabloların Düzeltilmesi ve Finansal Analiz Sonuçları Üzerine Etkileri . Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 8 (3) , 31-52 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/21660/232931