Asgari ücretli bir çalışan ocak ayında ‘8 bin 507 lira’ net maaş elde edecek. EYT yasası çıkıp emekli olarak aynı işyerinde çalışmaya devam eden asgari ücretlilerin net maaşı ise 9 bin 145 lira olacak. EYT’liler; 2023’te hem aylık emekli maaşı kazanmaya hak kazanacak, hem işyerinden kıdem tazminatı almaya hak kazanacak hem de eğer çalışmaya devam ederlerse emekli olmayan (aynı brüt ücrete sahip) diğer çalışanlara göre daha fazla net maaş alacaklar. Asgari ücretli emekliler her ay, 638 lira daha fazla net maaşı banka hesaplarında görecekler.
2023’te brüt asgari ücret aylık 10.008 lira... “Tüm asgari ücretliler için brüt ücret aynı iken ‘emekli asgari ücretliler’ neden daha yüksek net maaş alacak?” diye sorulacaktır haliyle... Açıklayalım...
İŞTE NEDENİ
Brüt ücret üzerinden; emekli olmayan çalışanlardan yüzde 15 oranında sigorta primleri (14 işçi SGK primi ve yüzde 1 işsizlik sigortası primi) kesilirken, emekli çalışanlardan ise yüzde 7.5 oranında sigorta primi kesiliyor. Emekli çalışanlardan kesilen sigorta primi oranı yarı yarıya daha az... Bu da net maaşa direkt etki ediyor, emekli (asgari ücretli) çalışanın brüt maaşından daha az sigorta primi (750,60 lira) kesildiğinden net maaşı da daha yüksek hesaplanacak. (Emekli olmayan asgari ücretliden kesilecek sigorta primleri toplamı ise 1.501 lira) Asgari ücretlilerin ücret bordrolarında gelir vergisi son bir yıldır kesilmiyor artık. Emekli (asgari ücretli) çalışanların bordrolarında gelir vergisi (113 lira) kesilecek olsa da, sigorta prim kesintisindeki avantajlı durumları bu vergiyi de telafi ederek daha yüksek (aylık 638 lira) net maaş almalarını sağlayacak.
İŞVEREN PAYINDA İYİLEŞTİRME BEKLENİYOR
ÇALIŞANLARIN ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren payı tarafında bu kez emekliler aleyhine bir oran söz konusu… Normalde brüt ücret üzerinden yüzde 15.5 oranında (20.5- 5 puan teşvik) sigorta primi ve yüzde 2 oranında işsizlik sigortası primi, toplam 17.5 oranında (işveren payı) hesaplanırken, emekli çalışanlar için hesaplanan sosyal güvenlik destek primi (SGDP) işveren payı oranı ise yüzde 24.5. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edecek EYT’lileri ve işverenlerini teşvik amacıyla, EYT yasasının devreye girmesiyle birlikte işveren sigorta prim yükünde de indirim planlanıyor. Muhtemelen EYT yasasının devreye girmesiyle, bu işveren prim desteği de devreye girecektir.
3 AVANTAJDAN FAYDALANACAK
YAŞLILIK-emeklilik maaşı bağlanması için çalışanın öncelikle işinden ayrılması gerekiyor. EYT’li çalışanlar yasa çıkıp emeklilik için işyerlerine dilekçe verdiklerinde kıdem tazminatını da hak eder. Kıdem tazminatını işverenler tek seferde ödemek zorundalar. Ancak işçi ve işverenin karşılıklı rızası ile kıdem tazminatı taksitle ödenebilir. İşyerlerindeki EYT’li çalışan sayısının artmasıyla beraber zorlanabilecek işverenlere Kredi Garanti Fonu destekli kredi imkânı için de çalışmaların yapıldığı belirtiliyor.
Emeklilikten sonra aynı işyerinde çalışmaya (işverenin de talebiyle) devam edecek EYT’liler üç avantajdan aynı anda yararlanabilecekler: 1- Tekrar işe başladıklarında işyerlerinden çalışma karşılığı aylık ücret alacaklar. 2- Devletten emekli-yaşlılık aylığı alacaklar. 3- Geçmiş çalışmalarının karşılığı toplu ödeme-kıdem tazminatı almış olacaklar.
Hürriyet | Ahmet KARABIYIK
