Vergi borçlarının vadesinde ödenmesi esas olmakla birlikte, ekonomik güçlükler nedeniyle zaman zaman bu borçlar vadesinde ödenememekte, bundan dolayı da vergi daireleri tarafından borçlular hakkında cebri takip işlemleri yapılmaktadır.
Mükelleflerin zor durumda olmaları nedeniyle vergi borçlarını ödeyememeleri halinde 6183 Sayılı Amme Alacakları Kanununun 48. Maddesinde “Tecil” müessesesi düzenlenmiştir.
Buna göre, kamu borcunun vadesinde ödenmesi veya haczin uygulanması veya haczolunmuş malların paraya çevrilmesi borçluyu çok zor duruma düşürecekse, borçlu tarafından yazı ile istenmiş ve teminat gösterilmiş olmak şartıyla, alacaklı kamu idaresince veya yetkili kılacağı makamlarca; kamu alacağı 36 ayı geçmemek üzere faiz alınarak tecil edilebilecektir.
Taksitlendirme kapsamına giren vergiler
6183 sayılı kanun kapsamında, taksitlendirme kapsamına giren vergiler:
Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi, Katma Değer Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi, Stopaj Gelir Vergisi, İkmalen Tarhiyata Dayalı Tapu Harçları, Vergi Cezası, Para Cezası, Gecikme Zammı gibi vergi cezalar taksitlendirme kapsamına girmektedir.
Yazılı başvuru yapılmalıdır
Kamu borcunun 6183 Sayılı Kanun kapsamında taksitlendirilebilmesi için;
1-Yazılı başvuru yapılmalıdır.
2-Çok zor durum halinin varlığı şart.
3-Teminat gösterilmelidir.
Vergi borçlarının tecil edilebilmesi için, borçlu tarafından yazılı başvuru yapılmalıdır. Bu başvuru, “Tecil ve Taksitlendirme Talep Formu” ile yapılır. Ayrıca kanunda borçlunun zor durumda olma şartı yer almaktadır. Zor durum tespiti “Likidite Oranı” ile yapılmaktadır. Son olarak tecil işlemi yapılabilmesi için “teminat” gösterilmesi gerekmektedir. Tecil talep edilen borçların toplamı 50.000 lirayı geçmemesi halinde teminat aranmaz. Bu tutarın üzerindeki borçların tecilinde zorunlu teminat tutarı 50.000 lirayı aşan borcun yarısıdır.
Taksitlendirmenin kabulü idarenin takdirine bağlı
Tecil talebinin kabulü zorunlu olmayıp, bu talebi kabul edip etmemek idarenin takdirine bağlıdır. Eğer alacaklı amme idareleri tarafından icra takibine başlanılması veya icra işlemine devam ettirme halinin borçluyu çok zor duruma düşüreceği öngörülürse amme alacağı tecil edilir, aksi halde tecil talebi kabul edilmez.
Taksitlendirme yetkisi
Vergi borçlarında tecil ve taksitlendirme yetkisi belirlenen limitler dahilinde Defterdar ve Vergi Dairesi Müdürlerine tanınmış olup limiti aşan başvurular ilgili iç genelgeler dikkate alınarak Gelir İdaresi Başkanlığına intikal ettirilecektir. İl Özel İdareleri alacakları için Valiler, Belediye alacaklarında Belediye Başkanları tecile yetkilidir.
Borcu yoktur yazısı
Tahsilat Genel Tebliğinde “tecil edilen borç tutarının yüzde 10’u ödenmedikçe ilgili tahsil dairesine borcu bulunmadığını gösteren yazının verilmemesi” tecil şartı olarak belirlendiğinden dolayı tecil talebinde bulunan borçluların borcun % 10 unu ödemeleri halinde borcu yoktur yazısı alabileceklerdir.
Tecil faizi ve hesaplama usulü
Tecil faizi oranı yıllık yüzde 48 olarak uygulanmaktadır. Tecil faizi; basit faiz usulü uygulanarak başvuru tarihinden ödeme tarihine kadar geçen günler için hesaplanır.
Tecil Faizi = (Taksit Tutarı x Yıllık Tecil Faizi Oranı x Gün Sayısı) / 36.000 formülü ile hesaplanır.
Şartlara uyulmaması hali
Tecil şartlarına uyulmaması, taksitlerin tecil faiziyle birlikte ödenmemesi halinde, tecil geçersiz olur. Teminat paraya çevrilir ve vergi dairesi tahsil işlemlerini başlatır.
