Taşınmazlar 1 Ocak 2024 İtibari İle Vergisiz Kısmi Bölünmeye Konu Edilemeyecek

15 Temmuz 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7456 sayılı “6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile bir çok önemli vergisel düzenlemeler yapıldı.

Yapılan düzenlemelerden biri ise, söz konusu Kanun’un 20.maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19.maddesinde yapılan değişiklikle taşınmazların 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren kısmi bölünme kapsamından çıkarılmasıdır.

Bu yazıda, yapılan düzenlemenin detayları ve 1 Ocak 2024 tarihine kadar yapılacak kısmi bölünme yoluyla taşınmazların devrinin sağlayacağı vergisel avantajlara yer verilmiştir.

Kurumlar Vergisi Kanunu Kapsamında Kısmi Bölünme İşlemi

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 19.maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi kapsamında; taşınmazlar, iştirak hisseleri ile üretim ve hizmet işletmeleri belirli şartlar dahilinde kısmi bölünme işlemine konu edilebilmektedir.

Tam mükellef bir sermaye şirketi veya sermaye şirketi niteliğindeki yabancı bir kurumun;

•      Türkiye’deki işyeri ya da daimi temsilcisinin bilançosunda yer alan taşınmazları,

•      Bilançolarında yer alan ve en az iki tam yıl süreyle elde tutulan iştirak hisselerini,

•      Sahip oldukları üretim veya hizmet işletmelerinin bir veya birkaçını,

Mevcut veya yeni kurulacak tam mükellef bir sermaye şirketine kayıtlı değerleri üzerinden ayni sermaye olarak konulması işlemi, Kurumlar Vergisi Kanunu açısından kısmi bölünme olarak kabul edilmiştir.

İştirak hisselerinin kısmi bölünme kapsamında ayni sermaye olarak konulabilmesi için aktifte yer alan bu kıymetlerin en az iki tam yıl süreyle elde tutulması şartı bulunmaktadır.

Kısmi bölünme işleminde faaliyet bütünlüğünün korunması amacıyla, faaliyetin ilgili olduğu aktif veya pasif hesapların bir bütün halinde devredilmesi zorunludur.

Söz konusu Kanun’un 20.maddesinde ise Kanun’un 19.maddesi kapsamında gerçekleşen kısmi bölünme sonrasında oluşacak karların hesaplanmayacağı ve vergilendirilmeyeceği hüküm altına alınmıştır. Yine aynı maddede bölünen kurumun bölünme tarihine kadar tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarından bölünen kurumun varlıklarını devralan kurumların, devraldıkları varlıkların emsal bedeli ile sınırlı olarak müteselsilen sorumlu olacakları belirtilmiştir.

1 Ocak 2024’e Kadar Taşınmazların Kısmi Bölünme Yoluyla Devredilmesinin Sağladığı Vergisel Avantajlar Neler?

Bu kapsamdaki taşınmazlar, yukarıdaki başlıkta da belirtildiği üzere kayıtlı değerleri üzerinden mevcut ya da yeni kurulan şirkete aktarılmakta, taşınmaz üzerinde bulunan vergi yükü mevcut veya yeni kurulan şirkete geçmektedir.

Devir alan şirket üzerinde ise ancak ilerleyen dönemde ilgili taşınmazı elden çıkarması halinde, satış değeri ile kayıtlı değer arasındaki fark kurum kazancına dahil edilerek vergilendirilecektir.

Bu nedenle taşınmazların kısmi bölünme yoluyla işletmelerden çıkarılması, işletmeler için bir vergi öteleme aracı olarak kullanılmaktadır. Ayrıca bu yöntem ile şirketler yeniden yapılanarak, aynı şirket bünyesinde yürütülen birden fazla hizmet veya üretim faaliyetleri ayrıştırılabilmekte ve bu faaliyetlerin her biri farklı şirketler bünyesinde yürütülebilmektedir.

İlaveten Kurumlar Vergisi Kanunu’nun öngördüğü şekilde yapılan kısmi bölünmelerde;

•      KDV Kanunu’nun 17/4-c maddesi kapsamında KDV istisnası,

•      Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tablonun "IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün (17) numaralı fıkrası kapsamında, (Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan birleşme, devir ve bölünmeler nedeniyle) düzenlenen kağıtlar için Damga Vergisi istisnası,

•      Harçlar Kanunu’nun 123.maddesi uyarınca tapu harcı istisnası,

Avantajları da mevcuttur.

Ayrıca, Kısmi bölünme sonucunda devrolunan varlıklara ait olup bölünen şirket tarafından yüklenilen ve indirilemeyen KDV tutarları, faaliyete başlayan veya devir ve bölünme sonrasında devredilen veya bölünen kurumların varlıklarını devralan mükellefler tarafından mükerrer indirime yol açmayacak şekilde indirim konusu yapılabilmektedir.

1 Ocak 2024’e Kadar Uygulamadan Faydalanılabilecek

7456 sayılı Kanunla yapılan düzenleme sonrasında 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle taşınmazlar Kurumlar Vergisi Kanunu düzenlemeleri kapsamında vergisiz olarak kısmi bölünmeye konu edilemeyecektir.

Kanun’un yayım tarihi (15 Temmuz 2023) ile düzenlemenin yürürlük tarihine (1 Ocak 2024) bakıldığında, mevcut uygulamadan yararlanabilmek için beş buçuk aylık kısa bir süre olduğu görülmektedir.

Bu nedenle 1 Ocak 2024 tarihine kadar mevcut veya yeni kurulan şirkete taşınmazlarını kısmi bölünmeye konu eden firmalar büyük bir vergisel avantaj yakalayacaklardır.