Maliye, sahada tespit ettiği devreden KDV usulsüzlüklerini önlemek amacıyla devir, birleşme ve tür değiştirmeyi zorlaştıran bir düzenleme yaptı. Aslında devir, birleşme ve tür değiştirmeye KDV ayarı verdi desek yanlış olmaz!
Bu yeni bir düzenleme! Yaklaşık 6 aydır kamuoyunda tartışılan ve içinde asgari kurumlar vergisi ve hasılat tespiti yöntemiyle matrah belirlenmesi gibi vergi güvenlik önlemlerinin yer aldığı 7425 sayılı Torba Yasa ile yapıldı.
Kurunun yanında yaş da yanar düzenlemesi!
Tabi hepsinin olduğu gibi bu düzenlemenin de artı ve eksi yanları var. Bu düzenleme belki fiktif devir KDV’si bulunan işletmelerin devir, birleşme ve tür değiştirmesini önlemek amacıyla yapıldı ancak yasalaşan hüküm tüm devir, birleşme ve tür değişikliklerini kapsar nitelikte. Yani, “Kurunun yanında yaş da yanar” şeklindeki atasözünü doğrulayacak cinsten bir düzenleme!
Değişiklikten önceki uygulama nasıldı?
Değişiklikten önceki uygulamada; devir, bölünme ve birleşme işlemlerinde faaliyetini bırakan, bölünen, infisah eden ve birleşen şirketlerin indiremeyip sonraki dönemlere devrettikleri KDV’leri, faaliyete başlayan veya devir ve bölünme sonrasında devredilen veya birleşilen şirketler tarafından hiçbir şarta bağlı olmaksızın indirim konusu yapılabiliyordu. Örneğin, sonraki döneme devreden KDV’si bulunan (A) şirketi ile (B) şirketinin KVK’ya göre birleşmesi halinde, (B) şirketi birleştiği (A) şirketinin devir KDV’sini herhangi bir izne veya şarta bağlı olmaksızın indirebiliyordu.
Peki, yeni düzenleme ile ne değiştirildi?
7425 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeye göre, Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme işlemleri sonunda faaliyetini bırakan, bölünen, infisah eden veya birleşen şirketlerin devir KDV’leri, faaliyete başlayan, devir ve bölünme sonrasında devredilen veya birleşilen şirketler tarafından yapılacak vergi incelemesi sonucuna göre indirim konusu yapılabilecek. Yani, bu şirketlerin devir KDV’lerinin indirimi, yapılacak vergi incelemesi ile doğrulanma şartına bağlandı. Üstelik yapılacak inceleme herhangi bir yılla veya zamanaşımı süreleri ile sınırlı değil (KDVK. Mad.17/4-c).
Bu düzenlemenin amacı 7425 sayılı Kanun gerekçesinde şu şekilde ifade ediliyor:
“Yapılan düzenleme ile faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerin bünyesinde bulunan söz konusu sonraki döneme devreden KDV tutarlarının devralan şirkette indirilecek KDV olarak kullanılabilmesi için, bu KDV’nin doğruluğuna ilişkin gerekli incelemenin Vergi Usul Kanununda düzenlenen zamanaşımı süreleri ile bağlı olmaksızın yapılması ve inceleme sonucuna göre indirim hakkının verilmesi sağlanmaktadır.”
Düzenleme 2 Ağustos 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi!
Bu düzenleme 2 Ağustos 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden, bu tarihten itibaren yapılan devir, bölünme ve birleşme işlemleri için geçerli olacak.
Yani, 2 Ağustos 2024 tarihinden itibaren yapılan devir, bölünme ve birleşme işlemleri sonucunda faaliyetini bırakan, bölünen, infisah eden veya birleşen şirketlerin devir KDV’leri, bölünme suretiyle faaliyete başlayan, devralan veya birleşilen şirketler tarafından zamanaşımı süreleri ile bağlı olmaksızın yapılacak vergi incelemesiyle doğrulanması şartıyla indirim konusu yapılabilecek. Böyle bir vergi incelemesi yapılmadan söz konusu devir KDV’ler faaliyete başlayan, devralan veya birleşilen şirketler tarafından indirim konusu yapılamayacak.
Tür değişikliği de bu kapsamda mı?
Maalesef tür değişikliği de bu kapsamda!
Kurumlar Vergisi Kanununa göre, şirketlerin Kanunda belirtilen şartlar dahilinde tür değiştirmeleri de devir hükmünde bulunuyor (KVK Mad. 19/1-2). Örneğin, bir Ltd. Şti.’nin tür değişikliği yoluyla A.Ş.’ye dönüştüğünü ve Ltd. Şti.’nin 950 bin TL devir KDV’si bulunduğunu varsayalım. Tür değişikliği yoluyla oluşan A.Ş.’nin, Ltd. Şti.’nin 950 bin TL devir KDV’sini indirebilmesi için, bu KDV’lerin doğruluğunun yapılacak bir vergi incelemesi ile tespit edilmesi ve doğrulanması gerekiyor.
Peki, GVK 81. Maddedeki devir ve dönüşüm işlemleri de kapsama giriyor mu?
Evet, GVK’nın 81. Maddesinde belirtilen ölüm halinde mirasçılara devir işlemleri ile kollektif ve adi komandit şirketlerin bu maddede yazılı şartlar dahilinde nev'i değiştirerek sermaye şirketi haline dönüşmesi ve kazancı bilanço esasına göre tespit edilen ferdi bir işletmenin bilançosunun bir sermaye şirketine aktif ve pasifiyle bütün halinde devrolunması, devir alan şirketin bilançosuna aynen geçirilmesi ve devredilen ferdi işletmenin sahip veya sahiplerinin şirketten, devir bilançosuna göre hesaplanan öz sermayesi tutarında ortaklık payı alması şeklinde gerçekleştirilen işlemler de kapsama giriyor.
Vergi İnceleme şartı devir KDV’si olanlarla sınırlı!
Evet, yeni düzenleme, 2 Ağustos 2024 tarihinden itibaren yapılan devir, bölünme ve birleşme işlemleri sonucunda devir KDV’si olup da faaliyetini bırakan, bölünen, infisah eden veya birleşen şirketlerle ilgili. Bu şirketlerin devir KDV’si yoksa, herhangi bir sorun da yok, bunlar devreden KDV doğrulama incelemesinin dışında kalıyorlar.
Yüksek devreden KDV’si olan zombi şirketlerin devrine dur denildi!
Maliye yaptığı analizlerde, özellikle yüksek devir KDV’si olan şirketlerin tasfiye edilmeyerek bekletildiklerini, bir süre sonra başka şirketlere devredildikleri veya başka şirketlerle birleştirildiklerini, bu şekilde KDV planlaması yapıldığını ancak, bu devir KDV’lerin tamamının veya büyük bir kısmının fiktif olduğunu, bu KDV’lerin herhangi bir belgeye dayanmadığını tespit etti.
Yapılan bu düzenlemeyle, zombi şirketlerin devir KDV’lerinin doğruluğu vergi incelemesi ile tespit edileceğinden, bu KDV’lerin bu şirketleri devralan veya birleşen şirketler tarafından indirimi söz konusu olamayacak. Bu da, zombi şirketlerin hızla tasfiye edilmelerine neden olacak.
Maliye usul ve esasları henüz belirlemedi!
Maliye bu düzenlemeye ilişkin usul ve esasları henüz belirlemedi. Bu usul ve esasların mutlak suretle çıkarılacak bir Tebliğ ile belirlenmesi gerekiyor. Özellikle devir KDV incelemesinin kapsamı ve inceleme süresinin tespiti oldukça önemli. Devir KDV’lerin indirimi için mükellefler çok uzun bir süre bekletilmemeli, bu konuda yapılacak incelemelere mutlaka bir süre konulmalı ama bu süre çok kısa tutulmalı!
En azından tür değişikliği kapsam dışı bırakılabilirdi!
Evet, en azından tür değişikliği kapsam dışında bırakılabilir, KDV indirimi inceleme şartına bağlanmayabilirdi. Çünkü, tür değişikliğinde, tür değiştirme sonucunda tescil edilecek ticari işletme, önceki şirketin devamı sayılıyor. Ancak, yapılan düzenlemeden, Maliye’nin tür değişikliğini bunları ayrı tutacak bir kıstas bulamadığı anlaşılıyor.
Artık 2 kez düşünmek gerekecek!
Evet, tam olarak böyle.
Devir KDV doğrulama incelemesi düzenlemesinden sonra devir, birleşme ve tür değiştirme kararları için artık 2 kere düşünmek gerekecek. Burası oldukça önemli!
Ayrıca, devir, birleşme ve tür değiştirmede devreden KDV incelemesinin çok kısa sürede sonuçlandırılması hem bu işlemlerin yapılması hem de devralan birleşilen ve tür değiştirme sonucu oluşan yeni şirketlerin KDV indirimlerinin gecikmemesi bakımından oldukça önemli. Bu düzenlemenin sadece devreden KDV’si nedeniyle bekletilen zombi şirketlerin tasfiyesine de hız vermesi bekleniyor.
