Giriş
Avrupa Birliği (AB) tarafından Türkiye’ye yönelik olarak verilen mali yardımlara ilişkin Türkiye ile AB arasında IPA çerçeve anlaşması imzalanarak 6647 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunmuş ve 22.06.2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşması’nın genel kuralı, AB veya AB ile Türkiye’nin ortak katkısı ile finanse edilen sözleşmelerin uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek gümrük vergisi ve eş etkiye sahip vergiler ile mali yardımların istisna kapsamına alınmasıdır. Yazımızın konusu IPA çerçeve anlaşması kapsamında gerçekleşen ithalat işlemlerinde gümrük vergilerinin muafiyeti üzerindir.
İthalat İşlemlerinde Gümrük Vergilerinden Muafiyet
IPA kapsamında gümrük vergilerinden muafiyet hükümleri; AT yüklenicisi tarafından Avrupa Topluluğu (AT) Sözleşmesi kapsamında yapılan ithalat işlemleri için geçerlidir. Avrupa Topluluğu (AT) Sözleşme makamı ise ülkemizdeki genel yönetim kapsamındaki kamu idareleridir. AT sözleşmeleri; sözleşme makamı ile AT yüklenicisi arasında projelerin finanse edilmesi için verilen hibeler ile ilgili olarak imzalanan sözleşmelerdir. AT yüklenicisi, mali yardımlar kapsamında hazırladığı projesi kabul edilen ve sözleşme makamı ile AT sözleşmesi imzalayan gerçek veya tüzel kişilerdir.
Yüklenicilerin IPA çerçevesinde gerçekleştireceği ithal eşyaları, gümrük vergileri veya herhangi bir diğer benzeri vergi harç veya ücrete tabi olmaksızın Türkiye Cumhuriyeti’ne girmesine izin verilir. Söz konusu muafiyet hükümleri, sadece AT Sözleşmesi kapsamında AT yüklenicisi tarafından tedarik edilen ithal eşyaları için uygulanır.
AT yüklenicilerinin yapacakları ithalat işlemlerinde KDV’den de istisna uygulanır. Bu istisnanın uygulanabilmesi için öncelikle, yükleniciler tarafından vergi dairesi müdürlüklerine dilekçeye eklenen sözleşme ile birlikte KDV İstisna Sertifikası için başvuru yapılır. Dilekçede KDV istisna sertifika talebi açıkça belirtilmelidir. Yine dilekçe ekine 1 Seri No’lu IPA II Çerçeve Anlaşması Genel Tebliği 3 no’lu ekinde yer alan Bilgi Formu doldurularak hem birlik yüklenicisi hem de sözleşme makamı yetkilisi tarafından imzalanır. Sözleşme makamları bilgi formunu imzalamakla, bilgi formunda bilgileri yer alan Birlik Sözleşmesinin IPA II Çerçeve Anlaşması kapsamında olduğunu teyit etmiş ve bilgi formundaki tüm bilgilerin doğruluğunu kabul etmiş sayılır.
Başvurusu uygun bulunan birlik sözleşmesindeki yüklenicilere mal ve hizmet alımları ile yapılan işler nedeniyle KDV İstisna Sertifikası verilecektir. İthalat işlemleri sırasında söz konusu belgenin serbest dolaşıma giriş beyannamesine eklenerek, beyannamenin 44 no’lu hanesine ithal eşyasının IPA Çerçeve Anlaşması kapsamında olduğu belirtilmelidir. Bu belgelerle yapılan ithalatlarda KDV’den muaf olarak gümrük işlemleri gerçekleştirilir.
Bununla birlikte, birlik sözleşmesi kapsamında yapılan ithalatın kredili olması ya da bir kredi kullanımı söz konusu olduğunda, bu kredili işlem dolayısıyla bir ek yükümlülük olarak ithalat sırasında yürürlükte bulunan mevzuat gereğince Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) kesintisi yapılacaktır. Bu nedenle ithalat işlemleri sırasında ödenmesi gereken KKDF IPA Çerçeve Anlaşması kapsamında değildir.
Sonuç
Avrupa Birliği’ne Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA)’nın amacı ülkemizin AB müktesebatına uyum ve uygulamasına yönelik kapasitesinin geliştirilmesi ile ekonomik ve sosyal uyuma yönelik kapasitelerinin oluşturulması hedeflerini taşıyan bir anlaşmadır. AT yüklenicileri tarafından yapılan ithalat işlemlerinde IPA Çerçeve Anlaşmasının 26. maddesi çerçevesinde gümrük, ithalat vergi ve yükleri ve/veya eş etkiye sahip vergiler tahsil edilmeyecektir.
İlker Çolakvermiş
Gümrük ve Dış Ticaret Direktörü
Ticaret E. Müfettişi
