Kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında inşaat sektöründeki belirli girdilerin (inşaat demiri, çimento, hazır beton ve benzeri) takibi ve elde edilen verilerin analiz edilmesi, vergi güvenliği yanında deprem kuşağında yer alan ülkemizde yapı güvenliğinin sağlanmasına katkı sunması bakımından da önem taşımaktadır.
Bu çerçevede, öncelikli olarak inşaatta kullanılacak demirlerin üretim veya ithalatından Yapı Denetimi Hakkında Kanunda yer alan yapı müteahhidi dâhil teslimine kadar tüm aşamaları ile laboratuvar test süreçleri de dâhil olmak üzere takip edilmesine yönelik usul ve esasların belirlenmesi yönelik tebliğ geçtiğimiz günlerde yayımlanarak yürürlüğe girdi.
İDİS Nedir?
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce İnşaat Demiri İzleme Sistemi (İDİS) kurulmuş olup söz konusu sistem ile; üretilen ve ithal edilen inşaat demirinin, özel etiket veya işaretle kimliklendirilmesi ve ithalat ile üretimden yapı müteahhidi dâhil tüm teslim aşamaları ile laboratuvar test süreçleri de dâhil olmak üzere uygulamalarla izlenmesi sağlanacaktır.
İnşaat Demiri İzleme Sistemi Kılavuzu 06.11.2023 tarihinde www.darphane.gov.tr internet adresinde yayımlanmıştır. Buna göre İDİS uygulaması kapsamına girenler, güvenlikli etiket / işaretleri kullanarak ve İDİS mobil uygulaması üzerinde aktive ederek inşaat demirlerinin sistem üzerinden takibini sağlayacaklardır.
Sistem kapsamında inşaat demiri üreten veya ithal eden mükellefler; inşaat demirine güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret uygulama ve merkezi sisteme veri aktarma zorunluluğundadırlar.
Bu suretle inşaat demirinin inşaatta kullanım ve laboratuvar deneyleri dâhil tüm teslim işlemleri; yazılım ve/veya el terminal benzeri cihazlar ve/veya mobil uygulamalar aracılığıyla üretici, ihracatçı, ithalatçı, toptancı, bayi, tüccar tarafından takip edilecektir.
İDİS Hangi Demir Ürünlerini Kapsamaktadır?
İDİS, Gümrük Tarife ve İstatistik pozisyonunda (GTIP) 7214.20 grubunda tanımlanan yuvarlak çubuk ürünleri (inşaat demiri / çeliği) kapsamaktadır.
Her bir inşaat demirinin ve her bir demir bağının üzerine güvenlikli etiket / işaret takılacaktır. Uygulama kılavuzunda güvenlikli etiket / işaret; taklit edilemez nitelikteki açık güvenlik unsurları kullanıcılar tarafından, gizli güvenlik unsurları özel uygulama ve/veya denetim cihazları ile tespit edilebilir özelliklere sahip olan ısıya, suya ve darbeye dayanıklı bandrol, pul, barkod, işaret, kod, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin bulunduğu kıymetli damga niteliğindeki yüksek güvenlikli materyal olarak tanımlanmıştır.
İDİS'e Kayıt Zorunluluğu Olan Mükellefler Kimlerdir?
İnşaat sektöründe faaliyet gösteren;
• Üretici,
• İhracatçı,
• İthalatçı,
• Toptancı,
• Bayi,
• Tüccar,
• Nakliyeci,
• Yapı müteahhidi,
• Yapı denetim kuruluşları,
İDİS mükellefidir.
İDİS Nasıl Çalışır?
İDİS, inşaat demirlerinin takip edilmesi ve doğru kullanımının sağlanması için kullanılan bir teknolojidir. Sistem, inşaat demirlerine özel olarak tasarlanmış bir barkod veya QR kod etiketi kullanır. Bu etiketler, inşaat demirlerinin tedarik zinciri boyunca takip edilmesini ve kalite kontrolünün yapılmasını sağlar.
İDİS, üreticiler, tedarikçiler ve inşaat şirketleri tarafından kullanılabilir. Üreticiler, inşaat demirlerinin üretiminde kullanılan malzemelerin kalitesini, ölçülerin doğruluğunu ve diğer teknik özellikleri kontrol edebilirler. Tedarikçiler, inşaat demirlerinin tedarik zinciri boyunca takibini yapabilir ve kalite kontrolünü sağlayabilirler.
İnşaat şirketleri, İDİS ile inşaat demirlerinin takibini yaparak, doğru zamanda doğru malzemelerin kullanılmasını sağlayabilirler. Ayrıca, inşaat demirlerinin kalitesini kontrol ederek, yapıların güvenli ve dayanıklı olmasını garanti edebilirler. İDİS sayesinde, inşaat şirketleri ayrıca tedarik zinciri boyunca inşaat demirlerinin kaybolması veya hasar görmesi gibi sorunları da önleyebilirler.
İDİS Son Başvuru Tarihi Ne Zaman?
İDİS dışında inşaat demiri üretimi, ihracatı, ithalatı, alışı, satışı ve kullanımı yapılmayacaktır. Bu kapsamda mevcut inşaat demiri üreten veya ithal edenler ile ihracatçı, toptancı, bayi, tüccar ve yapı müteahhitlerinin 01.01.2024 tarihinden önce İDİS’e geçmeleri zorunludur.
Tebliğin yayımlandığı tarih itibarıyla stoklarında güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işareti olmayan inşaat demiri bulunduranlardan, üretici ve ithalatçılar 1/1/2024 tarihinden itibaren, diğerleri ise 31.01.2024 tarihinden sonra bu stoklarını satışa konu edemeyeceklerdir.
İDİS’in Avantajları Nelerdir?
İDİS, inşaat sektöründe birçok avantaj sağlayacaktır. Bunlardan bazıları şunlardır:
• İnşaat demirlerinin kalitesinin kontrol edilmesini ve doğru kullanımının sağlanmasını sağlar.
• İnşaat demirlerinin tedarik zinciri boyunca takibini yapar ve kaybolma veya hasar görme gibi sorunları önler.
• İnşaat şirketlerinin malzeme yönetimini ve iş süreçlerini optimize etmelerine yardımcı olur.
• Yapıların güvenli ve dayanıklı olmasına katkıda bulunur.
• Kalite kontrol süreçlerinin otomatikleştirilmesi sayesinde, insan hatası riskini azaltır.
• Devletin vergi kaybının da önüne geçecektir. Çok hareketli olan inşaat demiri ve ham maddesi piyasasında yaşanan kayıt dışılık kontrol altına alınabilecektir.
Sonuç olarak, İDİS, inşaat demirlerinin kalitesinin kontrol edilmesi ve doğru kullanımının sağlanması için oldukça önemli bir teknolojidir. İnşaat şirketleri, İDİS sayesinde malzeme yönetimini ve iş süreçlerini optimize edebilirler ve yapıların güvenliği ve dayanıklılığı için gerekli olan kalite kontrol süreçlerini otomatikleştirebilirler.
İDİS’in işleyiş ve denetiminden Darphane sorumlu olup Tebliğle getirilen zorunluluklara uymayanlar hakkında Vergi Usul Kanununun ilgili ceza hükümleri uygulanacaktır.
Erol ÇEMBER
Yeminli Mali Müşavir
