Hazine’den ocakta rekor nakit açığı

Merkezi yönetim bütçesinin en büyük bölümünü oluşturan “genel bütçe”nin gelir ve giderleri arasındaki farkı ifade eden Hazine nakit açığı, ocakta 206,8 milyar liraya ulaşarak, bugüne kadarki en yüksek aylık düzeyde gerçekleşti.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, merkezi yönetim bütçe sonuçları için öncü niteliğindeki Hazine nakit dengesinde ocak ayı gerçekleşmelerini açıkladı. Buna göre Hazine ocak ayında nakit bazda 621 milyar 736,1 milyon lira gelir elde etti. Geçen yılın aynı ayına göre gelirlerde yüzde 113,5 oranında bir artış kaydedildi. Geçen yılın ocak ayında 171,8 milyon lira olan özelleştirme ve 4,5 G lisans bedeli, 2B arazi satış gelirleri ve diğer hisse satışı kaynaklı fon gelirlerinde bu yıl herhangi bir giriş olmadı.

Ocak ayının son iş gününde bankalar aracılığıyla tahsil edilen vergilerin de yaklaşık 23 milyar TL’si, tahsilat protokolleri gereğince şubat ayı Hazine hesaplarına yansıdı. Hazine’nin nakit bazda giderleri ise ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 139,7 artışla 828 milyar 571,3 milyon liraya ulaştı. Bunun 721 milyar 326,3 milyon lirasını geçen yıla göre yüzde 121,5 artan faiz dışı harcamalar, 107 milyar 245 milyon lirasını ise yüzde 439,2 ile rekor bir artış gösteren faiz ödemeleri oluşturdu.

En yüksek aylık nakit açığı

Böylece, merkezi yönetim bütçesinin en büyük bölümünü oluşturan genel bütçenin nakit olarak tahsil edilmiş gelirleri ve özelleştirme ve fon gelirlerinin toplamı ile nakit olarak ödenmiş giderleri arasındaki farkı ifade eden Hazine nakit açığı, ocak ayında 206 milyar 835,2 milyon lira oldu.

Geçen yılın aynı ayındaki 54 milyar 300,2 milyonluk tutarına göre yüzde 280,9 oranında bir artış gösteren Hazine nakit açığının, aylık bazda şu ana kadarki en yüksek düzeyine ulaştığı belirlendi. Bundan önce en yüksek aylık nakit açığı, 206 milyar 369,3 milyon lira ile genel seçimlerin ardından Haziran 2023’te verilmişti. Ocak ayında rekor kıran Hazine nakit açığı, 15 Şubat’ta açıklanacak merkezi yönetim bütçe açığının da yüksek düzeyde geleceğinin işaretini verdi.

Faiz dışı açıkta da rekor

Bu arada ocakta geçen yılın aynı ayına göre 4,4 katlık artışla 107 milyar lirayı aşan faiz ödemeleri, Hazine nakit açığındaki rekor artışta etkili olurken, faiz dışı nakit açığı da yüksek düzeyde gerçekleşti. Geçen yıl ocak ayında 34 milyar 582,5 milyon lira olan faiz dışı nakit açığı, bu yıl aynı ayda yüzde 188’lik artışla 99 milyar 590,2 milyon liraya ulaştı. Ocakta, geçen yılın tümündekinden daha yüksek tutarda bir faiz dışı açık verildi. 2023 yılının tümünde Hazine 71 milyar 666,9 milyon lira faiz dışı nakit açığı vermişti.

Ana finansman iç borçlanma

Ocak ayında verilen nakit açığının büyük bölümü iç borçlanma yoluyla finanse edildi. Hazine ocak ayında 13 milyar 78,9 milyon liralık iç borç geri ödemesi gerçekleştirirken, 145 milyar 635,9 milyon liralık yeni borçlanmaya gitti ve net iç borçlanma 132 milyar 557 milyon lira ile geçen yılın ocak ayındakinin yüzde 113,2 üzerinde gerçekleşti.

Dış borçlarda ise ocakta 3 milyar 517,1 milyon liralık geri ödeme gerçekleştiren Hazine, yeni borç almadı ve net ödeyici oldu. Ocak ayında Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’ndan (TMSF) 33 milyon liralık aktarım ve 34,4 milyon liralık da devirli-garantili borç geri dönüşü kaydeden Hazine, nakit açığının kalan kısmını ise kasadan karşıladı. Bir ayda 77 milyar 727,9 milyar liralık kasa-banka kullanımına giden Hazine, bunun 5 milyar 485,2 milyon lirasını kur farklarından karşıladığı için kasa bakiyesi net olarak 72 milyar 242,7 milyon lira azaldı.

Yıllık açık, aylık açık oldu

Hazine’nin ocak ayı nakit gerçekleşmelerinde ortaya çıkan açık, 2023 hariç önceki yılların tümündeki açık tutarlarının üzerinde gerçekleşti. 2014 yılının tümünde 21,7 milyar, 2015’te ise 17,2 milyar lira olan Hazine nakit açığı, izleyen dönemde hızla büyüyerek 2016’da 38 milyarı, 2017’de 60 milyarı, 2018’de 70 milyarı, 2019’da 130 milyarı, 2020’de 180 milyarı aşmış, büyük depremin yaşandığı ve genel seçimlerin yapıldığı 2023 yılının tümünde ise 625,8 milyar lira ile rekor kırmıştı. 2024’ün ilk ayında 206,8 milyar lira olarak gerçekleşen nakit açığı, yılın tümündeki olası açığın geçen yılki düzeyinin çok üzerinde gerçekleşebileceğine işaret ediyor. Bu yılın tümündeki merkezi yönetim bütçe açığı ise 2 trilyon 651,9 milyar lira olarak öngörülüyor.

Hazine nakit dengesi – bütçe ilişkisi

Mali açıdan kamu kesimi; merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumları, yerel yönetimler ve KİT’ler olmak üzere dört kesimden oluşuyor. Genel bütçeye dahil idareler, özel bütçeli idareler ve düzenleyici ve denetleyici kurumlar, merkezi yönetimi oluşturuyor. Bütçe nakit dengesi merkezi yönetim bütçesinin nakit dengesini ifade ederken, Hazine nakit dengesi merkezi bütçenin en büyük bölümünü oluşturan genel bütçenin gelirleri ve giderleri arasındaki farkı gösteriyor.

Bütçe nakit dengesi ile Hazine nakit dengesi arasında fark küçük olduğu için, Hazine nakit gerçekleşmelerindeki seyir, büyük oranda bütçe açığının seyrini yansıtıyor. Buna göre açıklanan ocak ayı Hazine nakit dengesi verileri, 15 Şubat’ta açıklanacak Merkezi Yönetim Bütçe verileri için öncü niteliğinde.

Dünya | Naki BAKIR

Hazine’den ocakta rekor nakit açığı

2025 vergi ve harç tutarları açıklandı

ATM'lerdeki o yasak kalktı!

Asgari ücret ve emekli aylıkları üzerine bir değerlendirme

2025’e bizimle birlikte girecek yeni vergi ve cezalar

İşte ÖTV'siz alınabilecek araç modelleri

Engellilerin ÖTV'siz Yüzde 40 Yerlilik Şartı Başladı

Emlak ve taşıt ilanlarında yeni dönem 1 Ocak'ta başlıyor

Kur Korumalı Mevduat Uygulaması Sona Eriyor

MASAK'tan suç gelirlerini önlemek için önemli adımlar

Piyasalar TCMB'nin faiz kararına odaklandı