TBMM’de salı günü kabul edilen emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili kanun, Cumhurbaşkanı’nın onayının ardından Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayanlar veya askerlik vs gibi hizmet borçlanması ile sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 öncesine çekenler, yaş dışındaki diğer emeklilik koşullarını tamamlayarak emekli olabilecekler. Buna göre, 4A’lılar (SSK) sigortalı çalışmaya başladıkları tarihe göre 5000 – 5975 arasında değişen prim günü ile kadınlar 20 yıl, erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini; 4B (BAĞ-KUR) ve 4C’liler (Emekli Sandığı) ise kadınlar 7200, erkekler 9000 prim gününü tamamlamışlarsa bugünden itibaren emeklilik başvurusu yapabilecekler. Bu koşulları henüz sağlamamış EYT’liler ise sağladıkları tarihten itibaren emekli olmaya hak kazanacaklar.
KANUN ÇIKMADAN YAPILAN BAŞVURULAR GEÇERSİZ OLUR
EYT’liler, kanun yürürlüğe girinceye kadar resmi olarak emeklilik hakkını kazanmış sayılmazlar. Kanun, Resmi Gazete’de yayımlandığı bugünden itibaren yürürlüğe girdi. Kanun yürürlüğe girmeden önce gerek sosyal güvenlik merkezlerine giderek, gerekse e-Devlet üzerinden yapılan emeklilik başvuruları geçersiz sayılır. Başvuru yaptığını sananlar emekli aylığının bağlanmasını beklerken zaman kaybederler. Kanun çıkmadan önce başvuru yapmış olanlar, Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra yeniden emeklilik başvurusu yapmak zorundalar.
KIDEM TAZMİNATINA DİKKAT!
İş Kanunu’na göre, emekli olan işçilerin, son işyerindeki çalışmaları karşılığı hak etmiş oldukları kıdem tazminatını alma hakkı bulunuyor. Mevcut uygulamaya göre, bir işte çalışmakta olanlar emekli olarak kıdem tazminatı alabilmek için önce Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan “emekli olabilir” yazısı alıyorlar. Bu yazı ile birlikte işverene başvurarak iş akdini feshetmek suretiyle kıdem tazminatını alıyorlar. İşverence işten çıkış yapıldıktan sonra SSK’lılar aynı gün veya izleyen günlerde e-Devlet üzerinden ya da sosyal güvenlik merkezlerinden emeklilik başvurusu yapabiliyorlar.
Kanunun yürürlüğe girmesiyle yaklaşık 1.8 - 2 milyon dolayında kişinin emeklilik başvurusunda bulunması bekleniyor. Bunların önemli bir kısmı halen bir işte çalışmakta olan kişilerden oluşuyor. Yüz binlerce EYT’linin SGK’dan aynı anda “emekli olabilir” yazısı istemesi halinde taleplerin hepsinin mart ayı içinde karşılanması çok zor görünüyor. SGK’dan yazı almadan iş akdinin feshedilmesi halinde de kıdem tazminatının ödenmesi konusunda anlaşmazlık çıkabilir. İşçi, emekli aylığı bağlandığına ilişkin belgelerle emeklilik gerekçesi ile işten ayrıldığını mahkemede kanıtladığında kıdem tazminatını daha sonra alabilir ancak dava sürecinde mağduriyet yaşayabilir. Bu nedenle SGK tarafından, “emekli olabilir” yazısı konusunda bundan sonra nasıl bir işlem yapılacağı hususuna açıklık getirilmeden işten ayrılmamak gerekir.
5 PUANLIK PRİM İNDİRİMİ İÇİN 30 GÜNLÜK SÜRE NE ZAMAN BAŞLAR?
Emekli olan EYT’liler, aynı işyerinde tekrar çalışmaya başlarsa sosyal güvenlik destek priminde 5 puanlık indirim yapılacak. Prim indirimi, işçinin brüt ücreti üzerinden uygulanacak. Asgari ücretle çalışanlar için 500 TL, asgari ücretin 7.5 katı brüt ücretle çalışanlar için de 3.753 TL prim indirimi yapılacak.
Prim indiriminden yararlanabilmek için 30 gün içinde aynı işyerinde tekrar işe başlamak gerekiyor. Otuz günlük süre, iş akdinin sona erdiği tarihten başlar. Sürenin aşılması halinde prim indirimi uygulanmaz.
Emekli olabilmek için önce işten çıkış yapıp, sonra emeklilik dilekçesi verilmesi gerektiğini tekrar hatırlayalım. Emekli aylığı, dilekçe verilen tarihi izleyen ayın 1. gününden başlatılır.
Bazı okurlardan, “Örneğin 10 Mart’ta işten çıkış yapıp emeklilik dilekçesi verdikten sonra 11 Mart’ta yeniden çalışmaya başlayabilir miyim?” şeklinde sorular geliyor. Aynı ay içinde tekrar işe başlanması halinde emekli aylığı bağlanmaz.
Bununla birlikte, boşluk bırakmadan çalışmaya devam etmenin yolu bulunuyor. İşveren 31 Mart günü işten çıkış bildirimi yapar, işçi aynı gün e-Devlet üzerinden emeklilik başvurusunda bulunur. İşveren 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere “sosyal güvenlik primine tabi çalışan” olarak tekrar işe giriş bildirimi yapar. Böylece işçi mart ayı ücretini tam alır ve boşluk bırakmadan çalışmaya devam eder.
Haber Türk | Ahmet KIVANÇ
