Dahilde İşleme Rejimi ve Telafi Edici Vergi (TEV)

I.GİRİŞ

Daha önceki birkaç yazımızda Dâhilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında bilgi vermiş ve detaylarını anlatmıştık. Şimdi bu yazımızda yine DİR kapsamında oluşan Telafi Edici Vergi (TEV), kapsamı itibariyle çok detaylı bir konu olmakla birlikte, bu yazımızdan kısa bilgi verip, TEV hesaplamasının nasıl yapıldığı konusuna değineceğiz.

II.TELAFİ EDİCİ VERGİ NEDİR?

Telafi edici vergi, üçüncü ülke menşeli bir eşyanın Dâhilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında ithal edildikten sonra üretim sürecini müteakip ihraç ürünü olarak ATR Dolaşım Belgesi eşliğinde AB üyesi ülkelere, menşe ispat belgeleri eşliğinde AB üyesi ülkelere, Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığımız ülkelere, Pan-Avrupa Menşe Kümülasyonuna veya Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonuna taraf olan ülkelere ihraç edilmesi halinde, ithal edilen eşya ile ilgili ihracat sırasında beyan usulüne tabi olarak ödenen vergidir.

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 194. maddesine göre, Dâhilde İşleme Rejimi kapsamında üçüncü ülkelerden ithal edilen serbest dolaşıma girmemiş eşyanın işlenmesi sonucu elde edilen ürünlerin Avrupa Birliği'ne üye ülkelere ihraç edilmesi nedeniyle doğacak gümrük yükümlülüğü eşyanın ihracına ilişkin beyannamenin tescil tarihinde başlayacak ve serbest dolaşımda bulunmayan eşyaya ilişkin ithalat vergileri, ihracata ilişkin beyannamenin tescil tarihindeki vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurlarına göre hesaplanacaktır.

Bu doğrultuda telafi edici vergi uygulamasında yükümlülerin verginin hesaplanmasında dikkate alacakları vergi oranı ve vergilendirme unsurları, üçüncü ülke menşeli girdinin ithal edildiği tarihteki vergi oranı ve kur haddi değil, işlem görmüş ürünün ihraç edildiği tarihteki vergi oranı ve kur haddidir.

Telafi Edici Vergi her ne kadar işlem görmüş ürünün ihracı sırasında ödense de bir ihracat vergisi değildir. Telafi Edici Vergi işlem görmüş ürünün bünyesindeki üçüncü ülke menşeli eşyanın ihracat sırasında serbest dolaşım statüsüne imkan sağlayan bir vergidir. Bu nedenle ihracat sırasında işlem görmüş ürün bünyesinde yer alan ithal girdi kıymetinin düşük gösterilmesi suretiyle eksik TEV ödenmesi durumunda 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234/1-b maddesi üç kat ceza uygulanması mümkündür.

III.TELAFİ EDİCİ VERGİNİN HESAPLANMASINDAKİ HUSUSLAR

DİİB kapsamında ihracatı gerçekleştirilen bir eşyaya ilişkin TEV doğması halinde; İhracat 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği eki ek-8’de yer alan TEV Tablosu’nun (Bknz: Kaynak: 4), ilgili DİİB’in taahhüt hesabının kapatılması için yapılacak müracaat sırasında, gerekli bilgi ve belgelerle birlikte firma tarafından ilgili ihracatçı birlikleri genel sekreterliğine ibraz edilmesi şarttır.

Telafi Edici Vergi, ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin tescil tarihinde doğmakta olup, telafi edici verginin, ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin tescil tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru ve bu tarihte İthalat Rejimi’nde belirtilen gümrük vergisi ve varsa toplu konut fonu dikkate alınarak, her bir ihracata ilişkin gümrük beyannamesi bazında hesaplanması nedeniyle, telafi edici vergi hesaplamalarının global olarak dahilde işleme izin belgesi bütününe yönelik yapılması ve beyan edilmesi mümkün değildir.

Telafi Edici Vergi’nin ödenmemiş olduğunun belge taahhüt hesabının kapatılması aşamasında anlaşılması durumunda, ödenecek olan TEV için 4458 sayılı Gümrük Kanununun 194.maddesine göre gümrük yükümlülüğünün başladığı tarih olan eşyanın ihracına ilişkin gümrük beyannamesinin gümrük idaresince tescil edildiği tarihin esas alınarak faiz tahakkukunun yapılması gerekmektedir. Faiz hesaplamasını ilgili gümrük idaresi yapacaktır.

IV.TELAFİ EDİCİ VERGİNİN HESAPLANMASI

Örnek:

ABC firmasının DİİB kapsamında yapmış olduğu ithalatların tamamı üçüncü ülke menşelidir.  Bu ithalata ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

İlgili ithalat ürününde KDV Oranı %18, İthalat Vergisi ise %8 dir.

ABC firmasının belge kapsamında ithal ettiği ürünün, ihraç edilen mamüller bünyesindeki kullanım oranı %95 dir.

ABC firması DİİB kapsamında tercihli rejimden yararlanarak, A.TR dolaşım belgesi eşliğinde AT üyesi bir ülkeye 20.000 KG işlem görmüş ürünü ihraç etmiştir. İhracat ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

Yukarıdaki verilen bilgilere göre ABC firması, yapmış olduğu ihracattan dolayı TEV hesaplayıp, ödemek zorundadır. Bu hesaplamayı aşağıdaki gibi yapacak ve TEV tablosunu doldurarak ihracat beyanname tarihinde ödeyecektir. Firma olarak, TEV hesabı ve ödemesi eğer ihracat tarihinde yapılmaz ise, DİİB kapanışı sırasında bu TEV tespit edildiğinde, yine hesaplama yapılacak ancak ödeme gecikme cezalı olarak faiziyle birlikte alınacaktır.

TEV Hesabı:

İhracat ürününün bünyesindeki ithalat miktarı = 20.000 KG * 0,95 = 19.000 KG

İthalat ürününün beyan edilen bedele göre değeri = (100.000 USD / 100.000 KG ) * 19.000 KG = 19.000 USD

Hesaplanan TEV = 19.000 USD * ithalat Vergi Oranı (% 8 ) = 1.520 USD

TL olarak ödenecek TEV: 1.520 USD * İhracat beyannamesi Döviz Kuru ( 27,0000) = 41.040 TL

Bu değerlere göre TEV tablosunun sonuç kısmı şu şekilde olmaktadır.

KAYNAK:

1-              4458 Sayılı Gümrük Kanunu

2-              Dahilde İşleme Rejimi Tebliğleri

3-              Dahilde İşleme Rejimi Hakkında Genelge (2008/2)

4-              TEV Tablosu: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/12/20081224-10-1.xls

https://ekovergi.com/kategori/vergi_muhasebe/dahilde_isleme_rejimi_ve_telafi_edici_vergi_tev

Cevdet BULUT