Serbest muhasebeci mali müşavirler ve Yeminli mali müşavirlerin sorumlulukları Vergi usul kanunu Mük.227 Madde de, 3568 sayılı meslek kanunumuzun 12. Maddesinde ve 4 seri nolu vergi beyannamelerinin serbest muhasebeci mali müşavirlere imzalanması hakkında genel tebliğde açıklanmıştır.
3568 sayılı meslek yasamızda mali müşavirlik mesleğimizin konusu
Gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin;
a) Genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri gereğince, defterlerini tutmak, bilanço kâr-zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belgelerini düzenlemek ve benzeri işleri yapmak.
b) Muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, malî mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak.
c) Yukarıdaki bentte yazılı konularda, belgelerine dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, malî tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmaktır.
VUK. Mük. 227. Madde de ……. beyannameyi imzalayan veya tasdik raporunu düzenleyen meslek mensupları, imzaladıkları beyannamelerde veya düzenledikleri tasdik raporlarında yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından dolayı ortaya çıkan vergi ziyaına bağlı olarak salınacak vergi, ceza, gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar. Denilmektedir.
4 seri nolu vergi beyannamelerinin serbest muhasebeci mali müşavirlere imzalanması hakkında genel tebliğde bu konu açıklanarak …. Meslek mensupları, bilerek kullandıkları veya harici araştırmayı gerektirmeden sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olduğu anlaşılabilen belgelerden de sorumlu olacaklardır. Miktar veya tutar itibariyle işletmenin faaliyet konusu veya iş hacmiyle mütenasip olmayan belgeler ile ticari örf ve teamüle uygun olmayan belgeler, meslek mensuplarının sorumluluğu kapsamındadır. denilerek mali müşavirlerin sorumluluğunun çerçevesi çizimiştir.
4 nolu tebliğe istinaden harici araştırma gerektirmeden anlaşılabilecek durumları örneklendirecek olursak;
-İmalatçı bir firmanın aktifinde kayıtlı veya kiralık makinesinin bulunmaması,
-Mükellefin, kapasite raporunda belirtilen kapasitenin üzerinde üretim yapmış olması,
-Yapılan yoklamalarda kayıtlı adresinde bulunamaması,
-Aktifte kayıtlı taşıtı olmaması ve nakliye faturaları bulunmamasına rağmen sattığı malı kendisinin sevk ettiğini iddia etmesi, şeklinde sıralayabiliriz.
Sayılan örnekler mali müşavirin kendi mesleki tecrübesi, dikkati ve mesleki şüpheciliği sayesinde fark etmesi gereken durumlardır. Bu tür durumların fark edilmesi harici araştırma gerektirmediği için sorumluluk raporu yazılması da 4 nolu tebliğe göre normal karşılanmaktadır.
Ancak mali müşavirlerin tasdik, inceleme ya da bilgi isteme yetkisi olmamasına rağmen, tebliğdeki hiçbir araştırma gerektirmeden anlaşılabilecek sahte belge tabiri, vergi inceleme yetkisi bulunanların subjektif verilerle karar verebilmelerine neden olmaktadır.
-Mükellef tarafından mali müşavirlere ibraz edildiği somut olarak kanıtlanmayan belgelerle ilgili sorumlu tutulmaları,
-Alınan hizmet faturalarının iş hacmiyle mütenasip olmayan belge olduğu iddiası,
-Mükellefin yüksek tutarlı ödemeleri nakit yapması
gibi örneklerde belgenin ve işlemin sahte ya da muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olduğunu anlamak harici araştırmayla mümkün olabilecekken, bu tür olaylar nedeniyle mali müşavirlere sorumluluk raporu yazılabilmektedir.
Konuyla ilgili Danıştay 4. Dairesinin E:2004/2404, K:2005/207 sayılı kararında "Mali müşavirin sorumluluğu şekli ödevlere ilişkin bir sorumluluk olduğundan, usulüne uygun olarak mükellefçe düzenlenen ve belgelerin maddi gerçekliğine ilişkin yapılan incelemeler sonucu tarh edilen vergi ve cezalarda mali müşavirin sorumluluğuna hükmedilmez. Örneğin, mükellefçe düzenlenen belgeler ile mali müşavir tarafından düzenlenen belge ve tablolar arasında şekli bir uyumsuzluk bulunmamasına rağmen, mükellefçe alınan ya da düzenlenen ve mali müşavirin mesleki bilgi çerçevesinde anlaşılamayan sahte belgelere istinaden tarh edilen vergi ve cezalardan dolayı mali müşavirin sorumluluğuna hükmedilemez." kararı vermiştir.
Son dönemde düzenlenen vergi inceleme raporlarında mali müşavirlerin sorumluluk alanı, VUK. Mük.227 ve 4 nolu tebliğdeki şekli sorumluluk sınırını aşan vaziyettedir. Harici araştırma yetkisi bulunmaması sebebiyle sorumluluk raporları yazılırken, yetki ve sorumluluk arasında sağlıklı bir denge kurulması ve tebliğde kastedilen sorumluluğun aşılmaması gerekmektedir.
Ömer KARA
SMMM
Kaynak: www.bdTurkey.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
