17 Ocak 2025 CUMA Resmi Gazete Sayı : 32785 CUMHURBAŞKANI KARARI Karar Sayısı: 9436 Ekli “Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketince Esnaf ve Sanatkârlara Hazine Faiz Destekli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin Karar”ın yürürlüğe konulmasına, 4603 sayılı Kanunun 3 ündü maddesi ile 5570 sayılı Kanunun 1 inci maddesi gereğince karar verilmiştir. 16 Ocak 2025 Recep Tayyip ERDOĞAN CUMHURBAŞKANI TÜRKİYE HALK BANKASI ANONİM ŞİRKETİNCE ESNAF VE SANATKARLARA HAZİNE FAİZ DESTEKLİ YATiRiM VE İŞLETME KREDİSİ KULLANDIRILMASINA İLİŞKİN KARAR Amaç ve kapsam MADDE 1- (!) Bu Kararın amacı, 27/12/2006 tarihli ve 5570 sayılı Kanm Sermayeli Bankalar Tarafından Yürütülen Faiz Destekli Kredi ve Kar Payı Destekli Fon Kullandırılmasına Dair Kanun uyarınca Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi tarafından esnaf ve sanatkarlara Hazine faiz destekli kredi kullandırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir. (2) Bu Karar, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi veya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde faaliyet gösteren Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi şubeleri tarafından kefalet olmaksızın doğrudan veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliğine bağlı bölge birliklerine ortak olan Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri kefaletiyle esnaf ve sanatkarlara kullandırılacak yatırım ve işletme kredilerini kapsar. Dayanak MADDE 2- (1) Bu Karar 5570 sayılı Kanunun I inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3- (1) Bu Kararda geçen; a) Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığım, b) Banka: Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketini, c) ESKKK: Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatiflerini, ç) Esnaf ve sanatkar: İster gezici ister sabit bir mekanda bulunsun, Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkar meslek kollarına dahil olup ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedeni çalışmasına dayandıran ve kazancı tacir ve/veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere tabi olanlar, esnaf ve sanatkar siciline ve odalarına kayıtlı olmakla birlikte defter tutma hadleri itibarıyla bilanço usulüne göre defter tutmakla yükümlü hale gelenler ile vergiden muaf bulunan meslek ve sanat sahibi kimseleri, d) Kararlar: 5570 sayılı Kanun kapsamında yayımlanan bu Kararı ve aynı kapsamdaki daha önceki yıllara ait Bakanlar Kurulu kararlarını ve Cumhurbaşkanı kararlarını, e) KKTC: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini, f) KOSGEB: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığını, g) Mücbir sebep: 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 13 üncü maddesinde ve söz konusu Kanunun uygulanmasına ilişkin çıkarılan iç genelgede sayılan halleri, ğ) TESKOMB: Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliğini, ifade eder. Uygulamaya ilişkin esaslar MADDE 4- (1) Esnaf ve sanatkarların finansman ihtiyaçlarının uygun koşullarda karşılanması amacıyla; (a) Kararlar kapsamında TESKOMB'a bağlı bölge birliklerine ortak olan ESKKK kefaletiyle veya kefaleti olmaksızın Bankaca veya KKTC'de faaliyet gösteren Banka şubelerince esnaf ve sanatkarlara kullandınlmış olup bakiyesi l/ 1/2025-31/12/2027 tarihleri arasına (bu tarihler dahil) devreden kredilere, (b) 1/1/2025-31/12i2027 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) Banka kredi kullandırımına ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde TESKOMB'a bağlı bölge birliklerine ortak olan ESKKK kefaletiyle veya kefaleti olmaksızın Bankaca veya KKTC'de faaliyet gösteren Banka şubelerince kullandırılacak kredilere, esnaf ve sanatkar kredilerine uygulanmakta olan cari faiz oranlarından 6 ncı madde kapsamında belirtilen oranlarda indirim yapılır. (2) Bu Karar kapsamında kredi tahsis edilecek esnaf ve sanatkarların kredi değerliliklerinin ve kredi tahsis kriterlerinin belirlenmesi, kredi limitleri, vadeleri, yatırım ve ödemesiz dönemlerinin tespit edilmesi, kredilerin teminatlandırılması, özkaynak oranlarının belirlenmesi, geri ödeme koşullarının tespiti ile borçlandırma, kullandırma, takip, tahsil ve benzeri işlemleri Bankanın kendi usul ve mevzuatı dahilinde yürütülür. Hazine faiz desteği tutarlarının hesaplanması, karşılanması ve tespiti MADDE 5- (l) Kararlar kapsamında kullandınlan krediler ile ertelenen/taksitlendirilen krediler nedeniyle oluşan Hazine faiz desteği tutarları, kredilerin faiz tahakkuk tarihlerinde Bankanın kooperatif kredilerine özgü kaynak maliyeti dikkate alınarak belirlediği cari faiz oranları ile kredi konuları itibarıyla 6 ncı madde kapsamında belirtilen oranlarda indirim uygulanarak esnaf ve sanatkarlara yansıyan faiz oranları arasındaki fark esas alınarak hesaplanır. Bu kapsamda yapılan Hazine faiz desteği ödemeleri, Bakanlığın ilgili yıl biitçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanır. Banka, bu Kararın uygulanması sürecinde belirlenen ödenek tutarının aşılmaması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. (2) Banka, kararlar kapsamında kullandırılan kredilere ilişkin bilgileri ve vade/taksit vadesi sonuna kadar hesaplanmış tahmini Hazine faiz desteği tutarını, projeksiyon yapılabilmesini teminen aylık olarak Bakanlığa iletir. (3) Ödemeler, Bankanın, kararlar kapsamında kullandırılan kredilere ilişkin vade/taksit vadesi sonuna kadar hesaplanan ve her ay kendi kayıtlarına göre kesinleşmiş aylık Hazine faiz desteği tutarlarını ve yılın kalan aylarına ilişkin aylık projeksiyonları Bakanlıkça bildirilen formatta iletmesini müteakiben Bakanlıkça gerçekleştirilir. (4) Kararlar kapsamında yapılan ödeme ve ödemeye ilişkin işlemler yıllık bazda Hazine Kontrolörleri Kurulunca incelenir. İncelemeler sonucunda düzenlenen raporlar ile yapılan tespitler Bakanlık ve Banka tarafından esas alınır. (5) Kararlar kapsamında incelemesi henüz tamamlanmamış önceki yıllara ait Hazine faiz desteği uygulamalarına ilişkin olarak raporla tespit edilmiş lehte veya aleyhte tutarlar taraflarca faiz hesabı yapılmaksızın nakden ödenir. Raporlar sonucu Bankaya fazla ödeme yapıldığının tespit edilmesi halinde fazla yapılan ödeme Banka tarafından raporla tespit edilen tutarın kendisine tebliğini takip eden 5 iş günü içerisinde Bakanlığın ilgili hesabına nakden ödenir. Bankaya eksik ödeme yapıldığının tespiti halinde ise eksik yapılan ödeme, ilgili yıl bütçesinde Hazine faiz desteği uygulaması için ayrılan ödenekten Bakanlıkça nakden karşılanır. (6) Hazine faiz desteği uygulamasının sona ennesini müteakiben, raporlarla yapılan tespitler kapsamında taraflar yükümlülüklerini dördüncü ve beşinci fıkralarda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirir. (7) Kararlar kapsamında yapılan Hazine faiz desteği ödemelerinden, haksız olarak yararlandığı tespit edilen esnaf ve sanatkarlar, kredi kullandırım tarihinden itibaren 5 yıl süreyle Hazine faiz destekli kredi uygulamasından yararlandırılmazlar. Hazine faiz desteği ödemelerinden haksız olarak yararlanıldığının tespit edilmesi halinde esnaf ve sanatkarlar adına kredi kullandırım tarihinden itibaren ödenmiş olan Hazine faiz desteği tutarları 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre Banka tarafından Bakanlığa iade edilir. Faiz indirim oranı MADDE 6- (1) Kararlar kapsamında l/ 1/2025-31/12/2027 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) kullandırılacak krediler ile bakiyesi bu tarihler arasına devreden kredilere, ikinci ve üçüncü fıkralar kapsamında kullandırılan krediler hariç olmak üzere, %50 faiz indirim oranı uygulanır. Ayrıca, 2021 yılı öncesi kullandırılıp bakiyesi 2021 yılına devreden krediler için faiz tahakkuk tarihlerinde Bankanın kooperatif kredilerine özgü kaynak maliyetini dikkate alarak belirlediği cari faiz oranları ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu kredilere uygulanan faiz oranları arasında fark olması halinde esnaf aleyhine tahakkuk eden ilave faiz tutarı da, 31/12/2027 tarihine kadar Bakanlıkça karşılanır. (2) Kararlar kapsamında; (a) 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinde belirtilen, gelenekse l, kültürel, sanatsal değeri olan kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında (el dokuma işleri, bakır işlemeciliği , çini ve çömlek yapımı, sedef kakma ve ahşap oyma işleri, kaşıkçılık, bastonculuk, semercilik, yazmacılık, yorgancılık, keçecilik, lüle ve oltu taşı işçiliği, çarıkçılık, yemenicilik, oyacılık ve bu işlere benzerlik gösterdikleri Ticaret Bakanlığınca kabul edilen) faaliyet gösteren ve "Esnaf Vergi Muafiyet Belgesi" sahibi esnaf ve sanatkarlara, (b) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekı Eğitim Kanunu kapsamında, kredi başvuru tarihi itibarıyla en az l yıllık ustalık belgesine sahip olan ve ustalık belgesiyle ilgili meslek kolunda, son 1 yıl içinde kendi adına işletme kurduğunu belgeleyen girişimci esnaf ve sanatkarlara, (c) KOSGEB tarafindan sağlanan hibe ve faizsiz kredi desteğinden yararlananlar hariç olmak üzere; 300.000 TL'yc kadar KOSGEB Geleneksel Girişimci Destek Programını ya da İleri Girişimci Destek Programını bitiren, başvuru tarihinde 35 yaşını tamamlamamış olan genç girişimci esnaf ve sanatkarlara, 1/ l/ 2025-31/12/2027 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) bu fıkra kapsamında bir defaya mahsus olmak üzere kullandırılacak krediler ile bakiyesi bu tarihler arasına devreden kredilere %100 faiz indirim oranı uygulanır. Şartların birden fazlasının sağlanması durumunda yalnızca biri için %100 faiz destekli kredi kullandırılır. (3) Barıka ile protokol yapan ve hu kapsamda girişimcilik eğitim desteği ile uzun süreli danışmanlık ve mentorluk hizmetlerini sağlayan kuruluşların teknik destek programlarına katılan ve projeleri kuruluş taratindan onaylanan esnaf ve sanatkarlar, Barıkaya başvurarak %60 oranında faiz destekli kredi kullanabilirler. Bu tikra kapsamında kredilere ilişkin koşullar, detaylar ve değişiklikler, ilgili mevzuata uygun şekilde, Banka ve söz konusu kuruluş tarafından hazırlanan protokol ile belirlenir. İlgili kuruluş tarafindan proje ilerlemelerinin düzenli izlenmesi ve raporlanmasına ilişkin şartlara protokolde yer verilir. Diğer hükümler MADDE 7- (1) Ertelenmiş, taksitlendirilmiş veya yapılandırılmış kredi borcu olup geri ödeme süreci devam eden esnaf ve sanatkarlara, vadesi/taksit vadesi geçmiş borcu bulunması durumunda, tasfiye olunacak alacaklar hesabında borcu bulunan esnaf ve sanatkarlara ise söz konusu borç tamamen ödenmeden bu Karar kapsamında kredi açılmaz. (2) Bu Karar kapsamında açılan kred ileri n, vadesinde/taksit vadesinde ödenmemesi halinde, vade tarihinden/taksit vadesinden itibaren geciken tutarlar için Hazine faiz desteği tutarı hesaplanmaz. Vade tarihinden/taksit vadesinden itibaren geciken tutarlar Banka mevzuatı çerçevesinde tahsil ve tasfiye edilir. (3) Esnaf ve sanatkarların bu Karar kapsamındaki mevcut kredilerinin, Barıkacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından hazırlanıp 22/6/2016 tarihli ve 29750 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik çerçevesinde tasfiye olunacak alacaklar hesabına alınmaları halinde bu krediler, Hazine faiz desteği uygulaması kapsamından çıkarılarak vade tarihinden itibaren Banka mevzuatı çerçevesinde tahsil ve tasfiye edilir. (4) Bu Karar kapsamında kredi kullandınlacak esnaf ve sanatkarlara, geriye dönük bir yıllık süre dikkate alınarak bir yıllık süre içinde en fazla üç defa faiz indirimli kredi kullandırılabilir ve toplamda geri ödemesi devam eden faiz indirimli kredi hesap' sayısı üçü geçemez. 2020 ve 2021 yıllarında "Ekonomik İstikrar Kalkanı" paketi kapsamında esnaf ve sanatkarlara kullandırılan krediler kullandırım tarihinden itibaren bu fıkra hükmünden istisnadır. (5) Esnaf ve sanatkarların, kredi tahsisi sırasında en çok 15 gün öncesine kadar bir tarihte alınmış yazı ile belgelendirilecek şekilde, 6183 sayılı Kanun kapsamında vadesi geçmiş borçlarının olmaması, bu kapsamda borç bulunması halinde yeniden yapılandırılmış ve yapılandırmanın bozulmamış olması koşulu aranır. (6) Başvuru tarihi itibarı ile son 3 yıl içinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının toplam 100.000 TL üzeri faiz ve/veya hibe desteği niteliğindeki desteklerinden faydalanan esnaf ve sanatkarlara bu Karar kapsamında aynı işletme için aynı konuda Hazine faiz destekli kredi kullandırılmaz. Kredi kullanacak esnaf ve sanatkarlardan, son 3 yıl içinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca sağlanan aynı konuda toplam 100.000 TL üzeri faiz ve/veya hibe desteği niteliğindeki desteklerden yararlanmadıklarına, bu desteklerden yararlandıklarının tespiti halinde bu Karar kapsamındaki faiz desteğinin iptal edileceğini kabul ettiklerine dair taahhütname alınır. Ancak; (a) Deprem, heyelan, sel afetlerine ve/veya terör olaylarına maruz kalmaları nedeniyle KOSGEB Acil Destek Kredisi programı kapsamında KOSGEB destekli kredilerden, (b) KOSGEB ile Dünya Bankası arasında 1/8/2023 tarihinde imzalanan Kredi Anlaşması kapsamında Deprem Sonrası Mikro, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Canlanması Destek Programından faydalanan, esnaf ve sanatkarlar bu fıkra hükmünden istisnadır. Yetki ve sorumluluklar MADDE 8- (1) Banka, Gelir İdaresi Başkanlığından vergi mükellefiyet kayıtlarını temin ederek gerekli kontrolleri yapmakla yükümlüdür. Bankaca ilgili kişinin vergi mükellefiyeti kaydının sonlandırıldığının tespit edilmesi halinde vergi mükellefiyetinin sona erdiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde tekrar esnaflık faaliyetine başlamaması durumunda mevcut kredileri Hazine faiz desteği uygulamasından çıkarılır. Mücbir sebepler dışında vergi mükellefiyeti sona erenler için vergi mükellefiyetinin sona erdiği tarihten itibaren ödenmiş olan Hazine faiz desteği tutarları Banka tarafından Bakanlığa iade edilir ve kalan vade boyıınca Hazine faiz desteği ödemesi yapılm az. (2) Bu Karar kapsamında kullandırılacak krediyi talep eden esnaf ve sanatkardan, yalnızca esnaf ve sanatkarlar odasına kayıtlı olduğ unu, faal bir şekilde esnaflık yapmakta olduğunu ve ticaret odasına kayıtlı bir ticari işletmenin ortağı ve/veya sahibi olmadığını beyan eden bir taahhütname alınır. (3) Esnaf ve sanatkarlar l/l/2026-31/12/2026 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) kullanacakları kredilerde kredi tutarının en az %33'ünün ve l/l/2027-31/12/2027 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) kullanacakları kredilerde ise en az %67'sinin sarf edileceği harcamayı bildirmek ve e-fatura ve/veya fatura kayıt sistemi üzerinden oluşturulan fatura ile belgelendirmek zorundadır. Söz konusu kredi tutarı, işletme finansmanı ihtiyacına yönelik yapılan harcamaları gösterir faturanın iptal süresinin dolduğu günün sonunda üçüncü kişilere (esnaf ve sanatkarların alacaklılarına) transfer edilmesi suretiyle h.'Ullandırılacaktır. Kredi, herhangi bir şekilde faturanın iptalinin tespit edilmesi veya söz konusu oranların sağlanamaması durumunda, bütününde başvuru koşullarının devamı sağlanmadığından, kullandırım tarihinden itibaren Hazine faiz destekli kredi uygulamasından çıkarılarak kullandırım tarihinden itibaren esnaf ve sanatkarlar adına ödenmiş olan Hazine faiz desteği tutarları 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre Banka tarafından Bakanlığa iade edilir. Kullandırım tarihinden itibaren bu krediler Banka mevzuatı çerçevesinde tahsil ve tasfiye edilir. Banka, Gelir İdaresi Başkanlığından e-fatura ve/veya fatura kayıt sistemi üzerind en oluşturulan fatura kayıtlarını temin ederek gerekli kontrolleri yapmakla yükümlüdür. (4) Bu Karar kapsamında tahsis edilen kredinin tahsisi aşamasında esnaf ve sanatkarlardan faaliyet alanı dışında kıymetli maden ve döviz alımında, diğer yüksek riskli finansal araçlarda, harcama yapılıncaya kadar Barıkada tutulanlar hariç vadeli mevduatta, portföy yönetim şirketlerinde ve aracı kurumlarda ya da bunlar dışında herhangi bir kredi verende ve herhangi bir yatırım aracında kullanılmayacağına dair taahhütname alınır. Kredinin amacı dışında veya gerçeğe aykırı beyanlarla kullanıldığının tespit edilmesi halinde kredi, Hazine faiz desteği uygulanıasından çıkarılarak kullandırım tarihinden itibaren esnaf ve sanatkarlar adına ödenmiş olan Hazine faiz desteği tutarları 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre Barıka tarafından Bakanlığa iade edilir. (5) Bakanlık gerekli hallerde bu Kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye, bu Kararın uygulanmasını ve Bakanlığın ilgili yıl bütçesinde Hazine faiz desteği tutarı için ayrılan ödenek tutarının aşılmamasını temin etmek maksadıyla lüzumlu göreceği her türlü tedbiri almaya yetkilidir. (6) Barıka, faaliyetlerinin etkin bir şekilde yürütülm esi, hizmet süreçlerinin iyileştirilmesi, kanıu yararının sağlanması ve yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi anıacıyla ilgili kanıu kurum ve kuruluşlarından bilgi, belge ve altyapı desteği talep edebilir. Bu talep, yazılı olarak ve talep edilen bilginin ya da belgenin içeriğini, kapsamım ve kullanım amacını açıkça belirtmek suretiyle yapılır. Kanıu kurum ve kuruluşları, talep edilen bilgi ve belgeleri, gizlilik ve kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuata uygun olarak, Barıkaya sağlamakla yiikümlüdür. Talep edilen bilgi ve belgelerin temini sırasında ortaya çıkabilecek altyapı desteği gereksinimleri, karşılıklı iş birliği esaslarına uygun olarak giderilir. (7) Bakanlık, bu Karaıın uygulanmasıyla ilgili olarak her türlü bilgi ve belgeyi belirleyeceği şekil ve süreler içerisinde Barıka ile gerçek ve tüzel kişilerden istemeye yetkilidir. Banka bu bilgi ve belgelerin temin edilmesine yönelik altyapıyı kurmak ile bilgi ve belgeleri istenilen zaman içerisinde Bakanlığa iletmekle yükümlüdür. Yürürlük MADDE 9- (1) Bu Kararın; a) 7 nci maddesinin beşinci fıkrası l/1/2026 tarihinde, b) Diğer hükümleri 1/1/2025 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde, yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 10- (1) Bu Karar hükümlerini Hazine