90’lı yıllarda internetin kullanılmaya başlaması, teknolojik gelişmenin hızını artırmış ve 30 yıl içinde akıllı evler, akıllı otomobiller, akıllı telefonlar hayatımızın vazgeçilmez parçası olmuştur. Bu gelişmeler tüketici davranışlarını da etkilemiş olup, son 10 yılın yeni trendi elektronik ticaret olmuştur. 2011 yılında dünyada, toplam perakende içerisindeki payı %3.6 olan e-ticaretin 2016’daki payı %8.5’e yükselmiştir. 2021 yılında bu oranın %13 seviyesine ulaşması beklenmektedir.
Teknolojik gelişmelere paralel olarak Dünya’da 1960’lı yıllarda ülkelerin maliye bakanlıkları etkim vergi denetimi yapabilmek için e-belge uygulamalarını devreye almaya başlamışlardır.
Ülkemizde maliye bakanlığı e-belge uygulamalarına V.U.K. 397 nolu tebliğ ile 2010 yılında başlatmıştır. Sonraki yıllar itibariyle e-belge türleri ve e-belge kullanacak mükellef gruplarını kademeli olarak artırmış ve en son V.U.K. 509 nolu tebliğ ile 13 farklı e-belge uygulamasına son şekli verilmiştir.
Aynı tebliğ bundan önce e-belge uygulamalarıyla ilgili yayınlanan 7 tebliği de yürürlükten kaldırmakla beraber internetten satış yapanlara e-arşiv zorunluluğu getiren VUK. 464 nolu tebliğ halen yürürlüktedir.
509 nolu tebliğin IV.2.4.2 bölümünde internet üzerinden satışa aracılık eden site sahiplerine e-arşiv fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu getirilirken, bu sitelerde satış yapan sanal mağaza sahiplerine veya kendi sitelerinde kendi ürünlerini satan mükelleflere herhangi bir yükümlülük getirilmemiştir.
509 nolu tebliğde e-ticaret kapsamında isimleri sayılan Aracı Hizmet Sağlayıcıları, internet Ortamında İlan Yayınlayanlar ile internet Reklamcılığı Hizmet Aracılarının kimler olduğunu daha iyi anlayabilmek için adı geçen mükellef gruplarının tanımlarına bakmakta fayda var.
Aracı hizmet sağlayıcı: Başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına, elektronik ticaret ortamını sağlayan gerçek ve tüzel kişileri,
İlan yayınlayanlar : Gayrimenkul ve motorlu araç vasıtalarının satılması veya kiralanmasına ilişkin ilan yayınlayan internet siteleri sahipleri
İnternet reklamcılığı: İnternet ortamında reklamların yayınlanmasına aracılık faaliyetinde bulunanlar
İnternetten satış: Sipariş aşamasından ödeme aşamasına kadar olan süreçlerin tamamının internetten yapıldığı satış.
İnternetten satış yapanlarla ilgili e-arşiv fatura yükümlülüğü getirilen V.U.K. 433 nolu tebliğ yürürlükten kaldırılmakla beraber V.U.K. 464 nolu tebliğin halen yürürlükte olması nedeniyle, 2018 yılında 5 milyon TL. ciroyu aşan ve internetten satış yapan mükelleflerle ilgili 464 nolu tebliğ son defa uygulanacaktır. Çünkü müteakip yıllarda internetten satış yapmasa dahi 5 milyon ciroyu aşan mükellefler e-belge uygulama zorunluluğu kapsamındadır.
2018 ve 2019 yıllarında 5 milyon ciroyu aşan mükellefler, 01.07.2020 tarihinden itibaren e-arşiv fatura uygulamasına geçmek zorunda iken 2018 yılında 5 milyon ciroyu aşan ve internetten satış yapan mükellefler 01.01.2020 tarihinden itibaren e-arşiv fatura uygulamasına geçmek zorunda kalacaklardır. Ayrıca özel entegratör yöntemini tercih edecek mükellefler e-arşiv fatura uygulamasını tek başına kullanamayacakları için 01.01.2020 tarihinden itibaren e fatura uygulamasına da geçmek zorundadırlar.
ÖZETLE,
- 2018 yılı brüt satış hasılatı 5 milyon TL.yi aşan ve internetten kendi ürünlerini satanların 01.01.2020 tarihine kadar e-arşiv fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunmaktadır.(VUK.464 nolu tebliğ)
- 2019 ve müteakip yıllarda internetten kendi ürünlerini satanlar genel hükümlere tabidir. (VUK 509 nolu tebliğ IV.1.4-a-1)
- İnternetten satışa aracılık edenlerin, 01.01.2020 tarihine kadar hiçbir limite bağlı kalmaksızın e-arşiv uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunmaktadır. (VUK 509 nolu tebliğ IV.2.4.2)
Ömer KARA
SMMM
Bağımsız Denetçi
