EKONOMİK hayatımızda önemli bir yeri olan çek, bono, poliçe gibi kıymetli evraklar, ticari hayatı kolaylaştıran ödeme araçlarıdır. Ancak, günümüzde ekonomik sıkıntıların yaşandığı ve ticari hayatın dejenere olduğu bazı sektörlerde kıymetli evrakların kıymeti de tartışılıyor. Piyasadaki ticari işlemler her zaman nakit şeklinde olmayabilir. Ödeme aracı olarak para dışında kıymetli evrak olarak bono, poliçe ve çek kullanılıyor. Bu belgeleri temin etmek, düzenlemek, tahsil ve takibi işlemlerini yapabilmek işletme açısından çok önemlidir. Her ne kadar, internet bankacılığı, kredi kartları ve pos cihazları yaygın olarak kullanılıyorsa da, kayıt dışılığın önlenmesi için ticari ve şahsi harcamalarda çek kullanımının yaygınlaştırılması; sermaye piyasasının verimliliği açısından da hisse senedi, tahvil ve hazine bonolarının yatırım aracı olarak kullanılmasının yaygınlaştırılması gerekiyor. Gelişmiş ekonomilere bakıldığında, dikkat çeken önemli hususlardan biri tüm gerçek veya tüzel kişiler belli miktarın üzerindeki nakdi bankalardan nakit çekemezler, üzerlerinde taşıyamazlar, harcayamazlar. Örneğin, birçok euro bölgesi ülkesinde tüm gerçek ve tüzel kişiler, ihtiyaçlarını karşılamak için, 1.500 euro’yu aşan nakit parayı banka aracılığıyla aktarmak veya çek kullanarak yerine getirmek mecburiyetinde. Aksi halde ciddi cezalar ile karşı karşıya kalınabiliyor.
KAYIT DIŞILIK VE SAHTECİLİK ÖNLENECEK
Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, daha önce uygulamaya konulan karekodlu çek uygulamasına ilave olarak elektronik çek sisteminin uygulamaya konulmasında son aşamaya gelindiği görülüyor. Bununla, güvenli ticaret hacminde artış sağlanması ve kayıt dışılığın engellenmesi bakımından uygulamanın ekonomiye önemli katkı sağlaması amaçlanıyor. Ayrıca, güvenlik sisteminin çok iyi olması nedeniyle KOBİ’ler başta olmak üzere, geleneksel ödeme araçlarından vazgeçmeyenler için alternatif bir ödeme aracı olarak da işlem görecek. Uygulamanın hayata geçirilmesiyle fiziki çek ve bonoda görülen sahtecilik, tahrifat, çalınma, kaybolma, cirantaların takip edilememesi ve fiziksel basım maliyeti gibi birçok sorun da ortadan kalkmış olacak, tedavüldeki çek miktarı da anlık olarak takip edilebilecek. Diğer ödeme araçlarından farklı olarak ödemelerin tahsilinde e-çek, hem işletmeler tarafından hem de bireysel olarak kullanılan bir ödeme aracı. Kesintisiz ve tüm piyasalarda hizmet sağlayabilen e-çek sistemini kâğıt çekten üstün kılan en önemli özelliği, güvenli bir ödeme aracı olmasıdır.
KIYMETLİ EVRAK DAHA DA KIYMETLENECEK
Bu özelliğiyle kâğıt çek sisteminde ortaya çıkan sahte ve karşılıksız çekler sistem dışı kalır. E-çekler, kâğıt çekler gibi bankaların sorumluluğunda olmayıp müşterilerin sorumluluğunda olduğundan kâğıt çeklerle aynı kısıtlamalara maruz değil. Kâğıt çeklere göre daha uygun oldukları için iş dünyası tarafından kullanılmaları daha avantajlı olacaktır. Çek sistemi, günümüzde özellikle internet üzerinden işletmeden işletmeye yapılan e-ticaret başta olmak üzere tüm ticaret hayatında ödemelerin güvenli olarak yapılabilmesi için en uygun sistem olarak görülüyor. Çeklerin piyasada yarattıkları hacmin bankacılık sektörünün piyasaya sağladığı toplam ticari kredi büyüklüğünün yaklaşık üçte birine denk geldiği ve her yıl 20 milyonun üzerinde çekin ibraz edildiği biliniyor. Ciro mekanizmasıyla her bir çekin birden fazla ticaretin finansmanına aracılık ettiği düşünüldüğünde, tüm bu işlemlerin güvenliğinin sağlanması büyük önem taşıyor. Son 10 yılda internet bankacılığının hayatın pek çok alanına girdiği hesaba katıldığında, bankalarda havale, EFT, kredi çekme, kredi kartı işlemleri ve benzeri pek çok işlemin elektronik ortamdan doğrudan gerçekleştirilebilir hale gelmesi büyük avantaj sağlıyor. Global ticaretteki gelişmelere paralel doğru politikalar geliştirmek, alternatif pazarlara ve yeni nesil teknolojilere odaklanmak zorundayız. Dünya üretiminin dijital bir dönüşüm sürecinden geçtiği bu aşamada, teknolojik dönüşümleri kesinlikle kaçırmamak gerekiyor. İlgili Bakanlık, piyasa taleplerini de dikkate alarak e-çek sistemi için yapılan hazırlıkların son aşamaya geldiğini kamuoyuna deklere etti. Yaratacağı fayda tartışmasız, ancak uygulamada olası aksaklıklar ise, ek düzenlemelerle zamanla giderilebilir. Düzenlemeyi, “kağıtsız gümrük” işlemleri düzenlemesi takip edecek. İyi haftalar…
Talha APAK | PARA
