26.12.2012 Tarihli 28509 sayılı Resmi Gazete’de Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından BAĞIMSIZ DENETİM YÖNETMELİĞİyayınlanmış olup buna göre;
Finansal tablo ve diğer finansal bilgilerin, finansal raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, denetim standartlarında öngörülen gerekli bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasına BAĞIMSIZ DENETİM ve bu işleri yapan kişiye de Bağımsız Denetçi denir..
Bağımsız Denetim Yönetmeliğinin Denetim Ekipleri başlıklı 27’inci maddesinin 1’inci fıkrasında;
“Mevzuat uyarınca sadece denetim kuruluşları tarafından yapılması gereken denetimler, işin gerektirdiği sayı ve nitelikte denetçiden oluşan denetim ekipleri tarafından gerçekleştirilir.
Denetim ekipleri, denetlenen işletmenin büyüklüğü, faaliyetleri ile tabi olduğu düzenlemelerin özelliği ve benzeri hususlar dikkate alınarak denetimi Kurum düzenlemelerine uygun bir şekilde gerçekleştirebilecek yetki, bilgi, beceri ve tecrübeye sahip olan yeterli sayıda denetçiden oluşturulur.
Ancak denetim ekipleri üç denetçiden az olamaz. Denetim ekiplerindeki sorumlu denetçi ve belirlenen diğer kademeler için en az birer yedek denetçi belirlenir. Yedek denetçiler yerini aldıklarının sorumluluklarını üstlenebilecek nitelikte olmalıdır. Denetime tabi işletmelerin özellikleri itibarıyla, Kurum tarafından farklı asgari denetçi ve yedek denetçi sayıları belirlenebilir.” denilmektedir.
Buna göre; KAYİK hariç oluşturulacak denetim ekibinde en az 1 adet Sorumlu Denetçi, 2 adet de Denetçi olmak üzere, 3 kişinin olması gerekir.
Ayrıca; Yedek denetçiler yerini aldıklarının sorumluluklarını üstlenebilecek nitelikte, 1 adet yedek sorumlu denetçi, 1 adet de yedek denetçi olmak üzere, toplam en az 5 kişilik denetim kadrosu mevcut olmalıdır. İş bu durum Denetim Kuruluşu ve Bireysel Denetim en az kadrosunda 5 kişidir.
Buradan yola çıkarak Denetim Kuruluşu veya Bireysel Denetim ‘de ekipleşme farklılığının olmadığını da ayrıca belirtmek isterim ki, eğer farklı denetim pozisyonlarını bir kenara bırakacak olursak, en az paydasında ekip sayısının aynı olduğunu görebiliriz.
Bunun hiç de iddialı bir ön görü olmadığını kabul edecek olursak, denetim kadrosunu bireysel olarak oluşturanların aslında, kurumlara bir zarar vereceği kanaatini, denetimin daha tabana yaygın hale gelmediği şu günlerde, taşımıyorum. Dış Denetim limit hedefleri aralığında, ikisini gerçekleştiren firma zaten psikolojik olarak, karşısında Denetim Kuruluşu aramaktadır. Güven telakki etmeyen bireysel denetim bu aşamada tercih sebebi değildir. (2015 yılı için bu kriterler; 50 milyon aktif toplam, 100 milyon net satış hasılatı ve 200 çalışan olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla 2013 ve 2014 yıllarında bu 3 kriterden herhangi ikisini sağlayan şirketler 2015 yılında bağımsız denetime tabi olacaktır.)
Ancak A.Ş. denetçi olgusu ile veya tabana yayıldıkça bağımsız denetim, bireysel denetimin denetim kuruluşuna olan Haksız Rekabeti de, doğal olarak tetiklyeceğinden,zarar verir konumuna geçeceği tabidir.
Bağımsız Denetim, an itibari ile bir çok belirsizliklere rağmen gelecek vadedeceği aşikar, hizmet sektörünün en prestijli mesleklerinden biri olarak, yıldızını parlatmaya devam etmektedir.
Denetim mesleğinin daha saygın ve daha nitelikli bir meslek haline gelmesine katkı sağlamak amacıyla mesleğin icra edildiği mekanlarda ve verilen hizmetlerde asgari düzeyde olması gereken standartları oluşturmak için çalışmak ve standartları oluştururken, fiziki mekan ve çalışma standartları olmak üzere iki başlık belirlemek gerekmektedir.
Ve fakat ne büro standartları ve ne de tam olarak çalışma usül ve esasları belirlenmiş değildir.
Mesela, bir Bağımsız Denetim Firmasının, en az denetçi sayısına göre çalışma ofisinin kişi başına düşen çalışma alanı m² ‘si, bekleme salonu, toplantı salonu ve önemli mevzulardan biri de arşivi en az kaç m² olacağı, denetçilerin dinlenme salonları ve hobi alanları v.s.ile alakalı hiçbir standart, belirlenmiş olmamakla beraber, maddi olarak da bunların yerine getirilme keyfiyetini karşılayacak veya öngörecek kazanımlar yakın geleceğimizde yer almamaktadır.
Avrupa Birliği normlarının kenarından köşesinden geçmeyen, bir karışık düzenimiz olduğunu bilelim.
Mesleğin icrası ile ilgili standartlar konusunda, meslek mensubunun aylık fiili çalışma saati ile bağlantılı olarak istihdam edilecek personel sayısını, takip edilmesi gereken süreli yayınları, denetim işyerleri ile bürolar arasındaki bilgi akışını daha düzenli olmasını sağlamak için oluşturulabilecek formları belirlemek gerekir.
Fiziki mekan standartları başlığında ise ayrıca, dış tabela, bina içi tabelası ve kartvizit standartlarına varana kadar belirsizliklerin giderilmesi meslek ve meslektaş itibari değerinin artacağına hizmet eder ve muhakkak önemlidir.
Kamu Gözetim Kurumu ’nun bu sorunları henüz çözeceği uzak ihtimal olup yakın gelecekteki denetçi birliği oluşumlarında, daha aktif ve hızla rol model oluşturması gerekir.
Gerekli mevzuatın çıkarılması ile, Denetçilerin temsil edileceği bu çok önemli yapılanma da, an itibari ile, belli bir oda veya birlik bütünlüğünün yönetim kademesini ele geçirmek adına, yapılanmaları yakından “gözetim altına almasını, ” hakların korunmasındaki adalet ilkesinde diliyor ve tez zamanda “yüksek kalitede ve güvenilir bir finansal raporlama ve bağımsız denetim ortamı oluşturmasını” fayda hülasa görüyorum.
Selahattin İPEK
Bağımsız Denetçi
[email protected]
Kaynak:
*KGK.gov.tr
*İSMMO komite standart çalışmaları
*Selahattin İPEK-Bağımsız Denetim Nedir? Gelişimi hakkında hatırlatmalar
