213 sayılı VUK’nun 176 ncı maddesi defter tutma bakımından tüccar sınıflarını, 177 - 178 inci maddeleri birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutma hadlerini, 179–180-181 nci maddeleri ise sınıf değiştirme şartlarını düzenlemiştir.
İşletme Esasından Bilanço Esasına Geçiş İçin ; Bir hesap döneminin iş hacmi belirlenen hadlerden % 20‘yi aşan bir nispette fazla olursa veya Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi belirlenen hadlere nazaran % 20′ye kadar bir fazlalık gösterirse bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak I. sınıfa geçerler.(VUK md.180)
Bilanço Esasından İşletme Esasından Dönüş İçin; Bir hesap döneminin iş hacmi belirlenen hadlerden % 20‘yi aşan bir nispette düşük olursa veya Arka arkaya üç dönemin iş hacmi belirlenen hadlere nazaran % 20′ye kadar bir düşüklük gösterirse bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak, II. sınıfa geçebilirler: (VUK md.179) İşletme hesabı esası ve Bilanço esasına göre defter tutma ayrımına ilişkin hadler, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile belirlenmektedir.
Hesap Yaparken;
Yıllık alış tutarının hesabında, satılan malların tedariki veya üretilebilmesi için kullanılması veya tüketilmesi zorunlu olan ilk madde malzeme ve yardımcı malzemelerin alış tutarları dikkate alınmalıdır.
İşletmede kullanılmak üzere alınan, makine, teçhizat, demirbaş, taşıtların alımı-satımı ve yapılan faaliyet giderleri ( SGK primi ve işçilik giderleri, vb. ) alış tutarına dahil edilmeyecektir.
2023 Yılı için açıklanan resmi veriler;
2023 Yılı için açıklanan işletme defterinden (Defter-Beyan sistemi) bilanço esasına geçme şartları yani sınıf değiştirme hadleri (Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Sıra No 544)
1- Yıllık |
||
-Alış tutarı |
: |
890.000.- TL |
-Satış tutarı |
: |
1.270.000.- TL |
2- Yıllık gayrisafi iş hasılatı |
: |
440.000.- TL. |
3- İş hasılatının beş katı ile yıllık satış hasılatının toplamı olarak uygulanmıştı. |
: |
890.000.- TL |
2024 Yılında Defter-Beyan sisteminden- bilanço esasına göre defter tutma ve sınıf değiştirme hadleri ;
1- Yıllık |
|
|
-Alış tutarı |
: |
1.410.294.- TL |
-Satış tutarı |
: |
2.012.442.- TL |
2- Yıllık gayrisafi iş hasılatı |
: |
697.224.- TL. |
3- İş hasılatının beş katı ile yıllık satış hasılatının toplamı... |
: |
1.410.294.- TL |
Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanlar (VUK 177/1)
2023 Yılı Yıllık Alış tutarı: 1.410.294.-TL x 1,20 (%20 fazlası) : 1.692.353 aşanlar
2023 Yılı Yıllık Satış tutarı: 2.012.442- TL x 1,20 (%20 fazlası) : 2.414.930 aşanlar
Hizmet Satışı Yapanlar (VUK 177/2)
2023 Yılı Yıllık gayri safi iş hasılatı: 697.224.- TL x 1,20 (%20) fazlası) : 836.669 aşanlar
Malzeme satışı ve hizmeti birlikte yapan (VUK 177/3 1 ve 3 Numaralı bentlerde yazılı işler)
2023 Yılı İş hasılatının 5 katı ile yıllık satışlarının toplamı: 1.410.294 TL x 1,20 (%20 fazlası): 1.692.353.-TL nı aşanlar işletme esasından Bilanço esasına geçeceklerdir.
Bilançodan, işletme esasına dönüşler de ise yukarıdaki rakamların % 20 eksiği olarak hesaplanacaktır.
Bu şartları sağlayan işletme esasına göre defter tutan mükellefler yeni yılda (2024) Bilanço esasına geçmeleri zorunludur. Yani 31.12.2023 tarihine kadar; Yevmiye Defteri, Defteri Kebir ve envanter Defterlerini noterden tasdik ettirmeyi unutmayınız!
Önemli Hatırlatma: Konuya ilişkin Resmi rakamlar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanacak olan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile netleşecek ve ekli listeyle de cezai şartlar da belli olacaktır.
Bir hesap döneminin iş hacmi VUK. 177. Maddesine göre belirlenen hadlerden % 20‘yi aşan bir nispette fazla olursa yada Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi belirlenen hadlere nazaran % 20′ye kadar bir fazlalık gösterirse bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak I. sınıfa geçerler.(VUK md.180)
Bir hesap döneminin iş hacmi VUK. 177. Maddesine göre belirlenen hadlerden % 20‘yi aşan bir nispette düşük olursa veya Arka arkaya üç dönemin iş hacmi belirlenen hadlere nazaran % 20′ye kadar bir düşüklük gösterirse bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak, II. sınıfa geçebilirler: (VUK md.179)